NDBC BIDA BALITA (Feb. 16, 2023)

HEADLINES

1   PAGPATAY sa inosenteng bata sa Pikit, North Cotabato, kinundina ng PNP kasabay ng hiling sa lahat na tumulong para matigil ang karahasan

2   State of Calamity, idineklara sa Lake Sebu dahil sa fish kill; apektadong fish cage operators bibigyan ng ayuda

3   Aksyon sa reklamo ng mga mamamayan sa kanilang mga deputized agent tiniyak ng LTO 12

4   INFLATION rate ng BARMM, tumaas nitong Enero, ayon  sa Phil. Statistics Authority

5   RIDO NG 2 MUSLIM FAMILIES sa Maguindanao, inayos ni BARMM chief Minister Ebrahim

6   TAGA Mindanao, nanalo ng P35 million jackpot sa lotto draw

SA ATING PAMBUNGAD NA BALITA…

MAHIGPIT na kinundina ni Pikit municipal police station chief Lt. Colonel John Miridel Calinga ang pagpatay sa isang high school student at pagkasugat ng kasama nito sa Barangay Gli-Gli kamakalawa.

Kasabay nito, umapela siya sa lahat ng mga taga Pikit na may alam sa pangyayari na tumulong upang mapanagot sa batas ang may sala.

Nasawi ang batang si Fahad Guiamalon matapos na barilin habang naglalakad sa gilid ng irrigation canal pauwi sa bahay noong tanghali ng Martes. 

Ang mga suspect na nasa kabilang bahagi ng irrigation lining canal ay agad na tumakas.

Umapela din si Calinga sa lahat na maging mapagmatyag at tumulong sa PNP na mahadlangan ang anumang planong karahasan bago pa ito mangyari.

Wala namang ipinalabas ang LGU Pikit na anumang reward money para sa mga makatutulong na maresolba ang mga pamamaril.

-0-

Rido ang sinusundang motibo ng LGU sa mga serye ng pamamaril sa bayan kung saan damay na rin ang mga menor de edad.

Dahil dito, hiniling ni Pikit Mayor Sumulong Sultan sa mga naglalabang grupo na makipagtulungan sa LGU at pag-usapan ng maayos ang hidwaan.

Natukoy naman anya ng pamahalaan ang mga naglalabang grupo at plano na silang ipatawag bilang interbensyon.

Hamon din kasi ang Third Party na nasasangkot sa awayan, dagdag pa ni Mayor Sultan.

Hindi rin masabi ng alkalde kung ang iba sa maaring motibo ay sadyang sirain ang pamumuno ng kasalukuyang administrasyon dahil sa tila walang tuldok na Patayan sa bayan.

-0-

PINANGUNAHAN kahapon ni BARMM CHief Minister Ahod Balawag Ibrahim ang reconciliation o pagkakasundo ng magkaaway na pamilyang Ibay at Tomawis.

Si dating Parnag Mayor Ibrahim Ibay ang kinaawan ng Ibay Clan habang si Former Mayor Barok Tomawis naman mula Barira ang sa Tomawis Clan.

Politika umano ang dahilan ng alitan sa pagitan ng dalawang pamilya.

Binigyang diin ni Chief Minister Ibrahim na hindi dapat maging dahilan ang politika para magkalamat ang personal na relasyon ng bawat pamilya sa rehiyon.

Kabilang sa mga sumaksi sa reconcialation ng dalawang pamilya si Senior Minister Abdulraof Macacua, MILG Minister Atty. Naguib Sinarimbo, at mga kinatawan ng AFP at PNP.

-0-

Inflation rate ng BARMM, tumaas, ayon sa Phil. Statistics Authority.

SINABI NI BARMM Philippine Statistic Authority Regional Director Engr. Akan Tula na mula sa 6.3 percent nitong Disyembre ng nakaraang taon ay tumaas ito sa 7.8 percent nitong Enero.

Ito ay nangangahulugan na ramdam ang pagtaas ng presyo ng bilihin sa rehiyon batay sa BARMM Inflation report for Jaunary 2023 na isinagawa ng PSA.

Basilan ang may pinaka mataas ang inflation rate o ramdam ang pagtaas ng mga bilihin na nakapagtala ng 11.7 percent mula sa 6.6 noong Disyembre.

Sinusundan ito ng Tawi-Tawi at Lanao del Sur.

Ang Cotabato City ay may inflation reate na 5.6 percent.

Bukod sa patuloy na pagtaas ng presyo ng produktong petrolyo na nakaka apekto sa presyo ng mga pangunahing bilihin. Ibinahagi ni Engr Tula kung bakit mataas ang inflation sa rehiyon.

Kabilang na rito aniya ang pagtaas ng presyo ng pagkain, bayarin sa kuryente, petroleum products, restaurant and accommodation services at iba pa.

Wala naman aniyang nagbago sa education at financial services.

Bagamat tumaas ang mga bilihin sa BARMM, sa buong Pilipinas, pang apat ang rehiyon sa may pinakamababang inflation rate.  Nangunguna sa may pinakamabagal ang inflation ang mga rehiyon ng Region 8 o Eastern Visayas, Region 7 o Central Visayas at Region 12 o SOCCSKSARGEN.

-0-

Mahalaga ang kooperasyon ng bawat Barangay sa anumang kalamidad katulad ng pag-ulan.

Dahil dito, lahat ng Barangay sa Kidapawan City ay pinaalerto na ng City Disaster Risk Reduction sa posible pang epekto ng malakas na buhos ng ulan.

Ang publiko ay pinaalalahan din na maging mapagmatyag sa lahat ng pagkakataon upang maging ligtas ang bawat miyembro ng pamilya.

Ang weather disturbances ay dulot Low Pressure Area na labis na nakakaapekto sa maraming mga barangay sa North Cotabato.

Ipinalala din sa lahat ng mga motorista na iwasan ang pagtawid sa mga overflow bridge upang makaiwas sa anumang posibildad na disgrasya.

Kabilang na rin sa pinag-iingat ang bumabiyahe na kadalasang may nangyayaring aksidente dahil sa nagmamadali sa pagmaneho.

Bukod dito, pinasuri na rin ng LGU sa Engineering Department ang mga tulay na ligtas na madanan ng mga malalaking sasakyan.

-0-

Halos lahat ng mga lugar sa Cotabato Province ang lubhang naapektuhan ng Low Pressure Area o LPA.

Sa panayam kay PDRRM head Engineer Arnulfo Villaruz, may mga pamilya na pansamantalang lumikas sa Mlang matapos pumasok sa kanilamg bahay ang tubig baha habang tiniyak naman ang tulong para sa pamilyang naapektuhan.

Sa monitoring din, may mga bahay na partially nasira, steel bridge sa Barangay Dungguan.

Ang bayan ng Mlang ay catch basin rin ng tubig galing sa Makilala at sa Kidapawan dahilan kung bakit labis din silang naapektuhan.

-0-

Umabot sa 50% ng water consumers ng Metro Kidapawan Water District o nasa 15,000 na pamamahay ang nawalan ng tubig ng halos isang araw matapos masira ang linya  dahil sa landslide na natala sa Ilian Sping na source nila sa Buhay, Makilala.

Ayon kay Eng. Elben Daquipa, MKWD Department Manager for Commercial Servicec, na nasa halos 10 ektaryang watershed ang gumuho dulot ng malakas na ulan kamakalawa, kung saan 450 metro ng pipelines ang nasira.

Kabilang sa mga area na apektado ang Indangan, Manongol, Nuangan, Sandawa Homes sa Poblacion, Paco at Balindog sa Kidapawan City at  Saguing, Libertad, Conception at Poblacion sa Makilala.

Madaling araw na kahapon naibalik ang serbisyo ng tubig sa malaking bahagi ng lungsod.

Sa pinaka huling report may tatlong libong water consumers pa ang walang tubig sa kasalukuyan.

Samantala may free water stations naman na inilaan ang MKWD sa Sambrano, Saguing at tapat ng 39th IB Headquarters sa Poblacion, Makilala.

Habang may water trucks namang dineploy ang tanggapan na 24 na mag-rarasyon ng tubig sa apektadong lugar sa Kidapawan City.

Aasahang aabutin ng tatlong araw bago kumpletong matatapos ang temporary repairs sa mga nasirang linya ng tubig.

Habang nakakasa naman ang karagdagang rehabilitasyon nila sa mga linya ng tubig upang maibalik sa normal at orihinal na kondisyon ang nasabing water system.

-0-

Pinatawan ng hanggang anim na buwang suspension ng Cotabato City Sanggunian Panglungsod si Barangay Rosary heights 6 Chairman Ferdinand Romero dahil sa reklamong isinampa ng kanyang anim na barangay kagawad at SK Chairman.

Yan ang resulta ng ginawang imbestigasyon ng SP laban sa reklamong grave abuse of authority at grave abuse of discretion laban kay Chairman Romero.

Noong November 2022 natanggap ng SP ang reklamo at agad na nagpadala ng sulat kay Chairman Romero upang sagutin ang reklamo laban sa kanya.

Ipinatawag din siya ng konseho para bigyang panahon na magpaliwanag pero tanging position paper lang ang isinumete nito na gawa ng kanyang mga abogado.

Ilan sa reklamo ay may kinalaman sa paggamit ng pondo ng barangay at mga proyektong walang public bidding at pagpayag sa barangay treasurer na mag withdraw ng pera ng barangay kahit siya ay nag resign na.

Ang suspension order ay iginawad ng city council na umupo bilang committee of the whole.

Si Chairman Romero ay pangalawa na sa mga sinuspende ng city council dahil sa mga kasong administratibo.

-0-

MAS MARAMI pang mga Bangsamoro students mula sa mga malalayong sitio at mga dating rebelde ang makikinabang sa mga bagong school building at training center sa rehiyon.

Kasunod ito ng isinagawang groundbreaking at turn-over ceremonies sa Datu Blah Sinsuat, Maguindanao del Norte na pinangunahan mismo ni Ministry of Basic, Higher and Technical Education o MBHTE Minister Mohager Iqbal.

Itatayo ng MBHTE ang mga gusali sa Barangay Pura, Tubuan at Nalkan, mga lugar na may kakulangan ng silid aralan.

Tiniyak ng Education Ministry na ang itatayong mga classroom ay ligtas at disaster-resilient.

Ayon kay Minister Iqbal, ang mga school building projects ay tuloy-tuloy na programa ng MBHTE sa lahat ng schools division offices, higher education institutions, kabilang na Technical Education and Skills Development o TESD training centers.

Samantala, pitong mga Skills Development Centers sa Camp Badre, Datu Odin Sinsuat ang kamakailan lang ang naiturn-over ng MBHTE sa Local Government Unit ng bayan.

Layunin nito na maibalik sa mainstream society ang mga dating combatants sa pamamagitan ng pagsasailalim sa kanila sa skills training habang nag-aaral sa loob ng kampo.

-0-

Kakasuhan ng Department of Environment and Natural Resources o DENR 12 ng paglabag sa Wildlife Resources Conservation and Protection Act ang isang vlogger na dahil sa panghuhuli at pagbebenta ng wildlife sa Glan, Sarangani Province.

Matapos makatanggap ng report ng iligal na aktibidad at ilang linggong surveillance nagsagawa ng operasyon laban sa vlogger ang environment office kasama ang  PNP maritime sa barangay Pangyan, Glan.

Ito ay ayon kay Glan Environment and Natural Resources Officer Rosalinda Cortez.

Ayon kay Cortez naabutan nila sa lugar ang 39 na mga nakahawla at ibebenta nang White-Earned Brown Doves na mas kilala sa tawag na “Alimokon”.

13 sa nasabing mga ibon ay isinuko ng ilang mga mamamayan sa lugar matapos malaman na bawal hulihin ang mga ito.

Tinukoy naman ni CENRO Glan Monitoring and Enforcement Section Chief Forester Garex Christian Al-ag ang  kakasuhan na vlogger ng Facebook group na “Alimokan Glan Sarangani Province”.

Pinuri naman ni DENR 12 Regional Executive Director Felix Alice rang pagtutulungan at maagap na pagligtas ng CENRO Glan at PNP Maritime sa mga wild species.

Ang mga nailigtas na hayop ay ikinustodya ng Regional Wildlife Rescue Center ng DENR 12 para sa health examination bago ibalik sa kanilang natural habitat.

Matatandaan na kamakailan lang 21 mga wildlife din ang kinumpiska ng DENR 12 mula sa wild-hunting vloggers sa Tampakan, South Cotabato.

-0-

Nagnguna sa pag-turn over ng bagong mga police equipment sa Regional Mobile Force Batallion o RMFB 12, City at Provincial Police Offices sa rehiyon si PRO 12 Regional Director Brig. Gen. Jimili Macaraeg.

Ang mga ipinamigay na Internal Security Operations o ISO equipment ay kinabibilangan ng 410 na Basic Assault Rifle at 109 na Tactical Vest.

Ayon ay Macaraeg biyaya  para sa kanila ang mga equipment na ibinigay ng kanilang National Headquarters.

Ipinahayag ni Macareg na layon nito na mapalakas ang firepower, mobility at tactical activities ng operating units ng PNP.

Kaya panawagan ni Macaraeg sa mga nakatanggap ng nasabing mga equipment pagaralang kung papano gamitin, panatilihing malinis at gamitin sa tama ang mga ito.

-0-

Gamitin ang online facility ng PhiHealth sa pagbayad ng health insurance premium ng kanilang mga myembro.

Ito ang panawagan ng PHilHealth 12 sa kanilang mga partner na kinabibilangan ng mga employer, pribado at pampublikong sector.

Ayon kay PhilHealth 12 Senior Insurance Officer Joy Lizada, marami pang mga tanggapan ng gobyerno at local government units ang hindi pa rin gumagamit ng kanilang online payment facility.

Kaugnay nito hiniling ni Lizada sa mga information officers na paalalahanan ang mga sangay ng kanilang mga LGU na gamitin ang nasabing pasilidad.

Ayon kay Lizada mas mabilis kasi ang pagbabayad ng PhilHealth contribution at maiwasan ang pila kapag nagbayad sa online facility PhilHealth.

Pinaalalahanan din ni Lizada ang kanilang mga stakeholders sa on time na pagbayad ng PhilHealth contributions.

-0-

Handa ang Land Transportation Office o LTO 12 na tanggapin ang reklamo ng mga mamamayan sa kanilang mga deputized agents.

Tiniyak ito ni LTO 12 Operation Division Chief Atty. Shahani Racman.

Gayunpaman, ayon kay Racman kampante siya na alam ng kanilang mga deputize agent ang kanilang mga ginagawa at limitasyon.

Paliwang nito, bago kasi isinalang ang mga deputized agent ng LTO ay isinailalim muna sa training, pinasumite ng mga requirement at sumailalim sa evaluation.

Pero ayon kay Racman kung mapatunayang lumabag sa batas isususpinde o bawiin ng LTO ang deputation sa kanilang mga deputized agent.

-0-

Inilaan ng lokal na pamahalaan ng Lake Sebu, South Cotabato ang P1.5 million ng kanilang calamity fund para pantulong sa mga fish cage operators na apektado ng kamahaong o fish kill sa nasabing bayan.

Ipinahayag ito ni Lake Sebu Municipal Disaster Risk Reduction and Management officer Robert Bagong.

Ito ay  matapos ideklara ng LGU  Lake Sebu ang State of calamity sa lugar dahil sa pinsala ng fish kill.

Nilinaw naman ni Bagong na ang cash assistance ng mga apektadong fish cage operators ay nakabase sa halaga ng mga tilapyang sinira ng fish kill.

Sinabi ni Bagong na as of January 28, naperwisyo ng fish kill ang 535 na mga fish cage operators sa Lake Sebu.

Matatandaan na sinabi ni Mayor Floro Gandam na umabot sa P17 million ang danyos ng pinakahuling fish kill incident sa Lake Sebu.

Nauna nang nagdeklara ng State of calamity ang mga barangay ng Poblacion, Bacdulong at Takunel.