NDBC BIDA BALITA (Feb. 2, 2023)

HEADLINES

1   COTABATO City PNP, humiling ng dagdag na police personnel upang mas epektibo sa paglaban sa krimen

2   MARAWI COMPENSATION BOARD members, nagsimula nang magtrabaho, suporta ng lahat, hiniling

3   KORONADAL traffic enforcer na nakitang may angkas na walang helmet pinagpapaliwanag ng chief traffic officer

4   Governor Tamayo, umapela sa mga anti-coal mining operation sa Lake Sebu na sumama sa monitoring team

5   DAVAO DE ORO, niyanig ng Magnitude 6 na lindol kahapo; mahigit 30 aftershocks naitala 

6   BIGTIME drug peddler sa Lanao Sur, huli; P3.4-million na halaga ng shabu, nakumpiska

7   ISANG araw matapos ang oil price increase noong Martes, presyo ng cooking LPG tumaas naman ng higit P120 kada 11-kg cylinder

SA ATING PAMBUNGAD NA BALITA…

ABOT SA P1.7 million na halaga ng shabu nakumpiska ng PNP at PDEA sa Lanao del Sur.

Sa report ng PDEA-BARMM, abot lang sa 250 grams of katumbas ng P1.7 million na halaga ng shabu habang sa report ng Lanao del Sur PNP ay abot sa P3.4 million ang halaga.

Ang naarestong bigtime drug peddler ay nakilalang si si Samsodin Gundarangin Diarolah, 35 taong gulang at taga Barangay Pagalamatan, Balabagan, Lanao del Sur.

Siya ay nadakip matapos na magbenta ng shabu sa isang undercover agent ng Kapatagan PNP sa gilid ng Narciso Ramos Highway, Barangay Daguan, Kapatagan, Lanao del Sur.

Nakuha sa kanya ang isang motorsiklo, cellphone at marked money na ginamit sa buy bust operation.

Si Diarolah ay nakapiit na ngayon sa Kapatagan municipal police station lock-up cell at nakatakdang ipagharo ng kasong paglabag sa RA 9165 o ang anti=drug law.

Sa Wao, Lanao del Sur, huli din sina Kadaffe Macarambon Mimbalawag at Jay-ar Canedo Lantong sa anti-drug operation sa Purok 2, Barangay West Kili-kili, Wao.

Nakuha sa kanila ang isng caliber .45 pistol, mga bala at dalawang sachets ng shabu.

-0-

COTABATO CITY PNP, humiling ng dagdag na police personnel upang mapabuti ang peace and order

KUNG PAGBABASEHAN ang standard ratio ng PNP na one is to 500, kulang ang bilang ng mga police sa lungsod para magpatupad ng batas at kaasyusan.

Sinabi ito ni City PNP Spokesperson Lt. Col. Carmelo Mungkas sa kanyang pagharap sa Sangguiang Panglungsod.

Aniya, kasabay kasi ng pag-unlad ng lungsod ay dumarami narin ang bilang ng mga residente kaya kinakailangan nang dagdagan ang pwersa nila para mamintina ang peace and order situation.

Isa ito sa mga idninulog ni Mungkas sa Sanggunian kaya bilang tugon ay sinabi ni Presidening Officer, Vice Mayor Butch Abu na magpapasa sila ng resolusyon para humingi ng augmentation forces mula sa Police Regioal Office ng PRO-BAR.

-0-

MGA LGUs at mga mag-aaral sa Bangsamoro Region, nakiisa sa pagdiriwang ng World Leprosy Day ng Cotabato Regional and Medical Center sa Cotabato City

ANG FREE Leprosy Screening at Leprosy Awareness Lay Forum ay tampok na aktibidad ng CRMC kahapon bilang pakikiisa World Leprosy Day.

Kalahok sa programa ang mga mag-aaral mula sa ibat-ibang paaralan sa Cotabato City at mga kawani mula sa Local Government Units o LGUs ng iba’t-ibang probinsya, lungsod at bayan sa BARRMM.

Tema ng programa “Beat Leprosy, End Stigma, and Advocate for Mental Well-Being.”

Pinangunahan naman ni CRMC Skin and Health Awareness Team Dr. Portia Charisma Ortiz at ng CRMC Health Promotion Unit ang nasabing aktibidad.

Ang World Leprosy Day ay annual celebration ng Health Department sa bansa tuwing huling araw ng Enero upang mapalaganap ang kaalaman tungkol sa leprosy at maipabatid sa mga pasyenteng dumaranas nito ang mga paraan paano labanan ang sakit.

Tiniyak naman ni CRMC management head Dr. Ishmael Dimaren na tuloy-tuloy ang kanilang de-kalidad na serbisyo sa komunidad ng Bangsamoro Region.

-0-

DALAWANG TAGA Kidapawan at isang taga Malapatan, Sarangani ang pinakabagong nahawaan ng COVID-19 virus sa Region 12.

Sa report ng DOH-Center for health and development 12, sinabing may limang pasyente ang gumaling at walang naiulat na namatay dahil sa complications kahapon, Martes.

Sa BARMM, walang bagong nagka-COVID, dalawa ang gumaling at 35 katao ang nananatili sa mga ospital at isolation facility.

-0-

MGA BAGONG miembro ng Marawi Compensation Board, handa na sa pagpapatupad ng compensation law para sa mga biktima ng giyera

ITO ANG SINABI ni Marawi Compensation Board Chairperson Atty. Maisara Dandamun-Latiph sa Alerto Bangsamoro Program, ang programa ng International Alert at Notre Dame University sa DXMS Radyo Bida.

Nanumpa na ang mga miembro nito sa Malakanyang mataos na sila ay italaga ni P. Marcos.

Kasama sa board sina Atty. Mabandes Diron, Jr; Atty. Sittie Aliyyah Lomondot-Adiong; Atty. Romaisa Lomantong Mamutuk, CPA; Engr. Mustapha Dimaampao; Jamaica Lamping Dimaporo; Moslemen Macarambon, Sr; Nasser Macapado Tabao at Dalomabi Lao Bula.

Ang Marawi Siege Victims Compensation act of 2022 ay naglalayong matulungan ang mga Internally displaced person o IDPs na makabalik sa kanilang tahanan at muling makabangon sa epekto ng giyera.

Sinabi ni Chairperson Atty. Latiph na handa na sila sa kanilang trabaho bilang mga bagong bumubuo sa Marawi Compensastion Board na pangunahing layunin nito ay maipamahagi ang tulong para sa mga naging biktima ng Marawi siege noong 2017.

Ang pahayag ni Marawi Compensation Board chair Atty. Maisara Latiph.

Nitong nakalipas na taon, 1 Billion pesos ang paunang pondo na inilaan ng national government para ipamahagi sa mga biktima ng bakbakan.

Umaasa si Latiph na maisasakatuparan ang lahat ng proyekto upang makabangon muli ang mga biktima ng Marawi Siege.

-0-

NAMIGAY ANG MINISTRY of Agriculture, Fisheries and Agrarian Refomr o MAFAR-BARMM na mahigit 600 mga Halal native na manok sa mga farmers’ cooperatives at individuals sa lungsod.

Layunin nito na maiangat ang income ng mga beneficiary at mapanatiling mataas ang supply ng itlog sa lungsod at kalapit bayan sa Maguindanao.

Ito ay sa ilalim ng MAFAR Halal program.

Inaasahan na ang programang ito ay makatulong upang madagagan ang income o kita ng mga nag-aalaga ng manok bilang kabuhayan.

-0-

Ang diskriminasyon sa mga kababaihang muslim dahil  sa pagsusuot nila ng Hijab at ang pagpapa-intindi sa Moro Women sa kahalagahan ng pagsusuot nito ang ilan lang sa mga hamong tinutugunan ngayon ng Bangsamoro Women's Commission ng BARMM.

Ito ang sinabi ni BWC Chairperson Hadja Bainon Karon  kasabay ng  pagdiriwang ng Wolrd Hijab Day na ginanap sa Sharrif Kabunsuan Cultural Complex kahapon.

Ang Hijab ayon kay Karon ay hindi lang isang ordinaryong kasuotan kundi nagpapakita ito ng matatag na paniniwala at pagsunod sa banal na turo ni Allah.

Binigyang diin din ni Karon ang mga hakbang na ginawa ng pamahalaan para mabigyan pa ng importansya at  halaga ang pagsusuot ng Hijab ng mga kababaihang muslim.

Kabilang dito ang proposed House bill 8249, 1363 at 3725 na nagdedeklara sa bawat unang araw ng Pebrero bilang National Hijab Day sa buong bansa at para maipaalam sa lahat ang mga tradisyon sa likud ng pagsusuot nito.

-0-

“Kailangan at ugaliing linisan ang pananim”

Yan ang payo ni Integrated Provincial Pest Management Coordinator Rogaya Acoy sa lahat ng mga magsasaka matapos mapansin sa ilang pananim lalo na sa fruit trees.

Anya, nakita ito sa Makilala, Kidapawan City at President Roxas kung saan kadalasan ay sa Lanzones, Rambutan, Mangosteen at Coconut.

Ang sintomas anya ng sakit na “algal” ay puntik o naging rusty color ang dahon.

Pinayuhan rin ang mga magsasaka na dapat linisan ang pananim, kunin ang mga dahon na nakitaan ng puntik2 at sunugin upang hindi rin kumalat sa iba pa hanggang sa malagas nalang dulot ng fungos.

Sa ngayon naman anya may mga mitigasyon na ang tanggapan na makakatulong sa mga magsasaka at nakapagbigay na rin ng tulong sa kanila.

-0-

Bagaman walang naiulat na rare complications sa sakit na Hand, Foot and Mouth Disease dapat bantayan pa rin ng magulang ang kanilang anak edad limang taong gulang pababa.

Kung may komplikasyon kasi ay maaring ikamatay ng pasyente dahil sa hihina na ang kanyang immune system lalo na kung maapektuhan ang utak at puso ng bata.

Sinabi ni Dr. Jose Martin Evangelista, City Pediatrian, ikatuwa nito dahil sa Kidapawan City mild symptoms lang naranasan ng pasyente batay sa kanilang record.

Si Dr. Jose Martin Evangelista, City Pediatrician.

Samantala, habang nagkaka edad ang bata 10years old pataas ay humihina ang epekto sa katawan at maging sa second occurrence.

Dagdag pa niya, ang mga asymptomatic ay maaring makahawa kung kaya’t mahalaga na mag-ingat sa lahat ng pagkakataon.

-0-

Kung magkakaroon ba ng extension para sa voter’s registration, yan ang hindi pa batid ng Commission on Election sa Kidapawan City.

Yan ay matapos ang ilang nais magpatala kahapon sa kanilang tanggapan kahit deadline na nitong January 31.

Ang sabi nila, hindi nila batid na tapos na pala.

Sinabi ni Angelita Failano na siyang COMELEC election officer, nanghinnayang siya dahil sa mga hindi pa nakahabol.

Pagsapit kasi ng alas 12:00 ng madaling araw bago mag February 01 ay sarado na ang kanilang system at hindi na sila tatanggap pa ng sinumang aplikante.

-0-

Fake news ang kumakat na report na umano’y naging UNIVERSITY na ang Cotabato Foundation Science and Technology o CFST.

Sa ipinalabas na statement ng paaralan, gusto nil ana maging unibersidad  ang kanilang paaralan pero dadaan pa kasi sa proseso ang lahat, complied lahat ng requirement na sinasabi ng batas and pertinent rules ng Commission on higher Education.

Sa ngayon, ang katotohan ang CFCST is still applying status.

Ang house of representatives Committee on Higher and Technical Education, inaprubahan ang House Bill 10267 pero nasa committee level pa lamang at dadaan pa ng proseso bago lagdaan ng Pangulo ng Pilipinas.

Kaugnay nito, hinihikayat ng pamunuan sa publiko lalo na sa mga nakapagpost ng false information sa social media na kung maari ay e-delete na ito upang maiwasan na mas kumalat pa ito.

Dagdag pa sa post, THINK before you CLICK!

-0-

Magkakaroon na ng lying-in facility at radiology center o x-ray laboratory ang city health center ng Koronadal.

Ayon kay Acting City Health Officer Dr. Vincent Ende naglaan kasi ng P13 million ang DOH 12 para sa pagpapalawak  at pagdagdag na mga pasilidad sa city health center.

Ipinunto ni Ende na mahalaga ang nasabing mga pasilidad sa pagpapatupad ng Universal Health Care program partikular na ang Konsulta Package ng PhilHealth.

Paliwanag nito libre sa Konsulta Package  ang mga gamot, konsultasyon, x-ray and laboratory at referral sa mga espesyalista ng mga PhilHealth members.

Ipinahayag naman ni Koronadal Mayor Eliordo Ogena na bago sa mga barangay health district, uunahin muna ng city LGU ang pagpapaigting ng mga serbisyo ng health center dahil nasa sentro ito ng lungsod.

Habang tiniyak naman ni DOH 12 Assistant Regional Director Sulpicio Henry Legaspi ang patuloy na suporta ng ahensya sa mga proyektong pangkalusugan ng Koronadal LGU.

-0-

Ikinustodya na ng Criminal Investigation and Detection Group o CIDG Sultan Kudarat ang binatang nakumpiskahan nila ng mahigit P57,000 na smuggled cigarettes  sa bayan ng Isulan.

Kinilala ng Isulan police ang suspek na si Nelson Tigo, 20 anyos, at nakatira sa Barangay Tuka, Bagumbayan, Sultan Kudarat.

Si Tigo ay inaresto sa joint operation ng CIDG 12 Sultan Kudarat Provincial Field Unit, Isulan  at Sultan Kudarat PNP at Bureau of Customs sa General Santos City sa Barangay Kalawag 1, Isulan.

Siya ay nakumpiskahan ng mga otoridad ng 193 reams ng assorted smuggled cigarettes, at P500 marked money na ginamit sa kanilang buy-bust operation.

Ang arestadong si Tigo ay kakasuhan ng mga pulis ng paglabag sa Customs Modernization and Tariff Act.

Kaugnay nito, pinaalalahanan naman ng Sultan Kudarat PNP sa pangunguna ni provincial director Pol. Col.

Christopher Bermudez ang publiko na  umiwas sa mga iligal na aktibidad at sa halip ay tumulong sa crime prevention at control ng PNP.

-0-

Binigyan ni Koronadal Traffic Management Officer Head Joy Placer ng 72 oras na magpaliwanag ang isa nilang traffic enforcer.

Ito ay matapos mag-viral sa social media ang larawan nito  na may angkas na walang helmet.

Ayon pa kay Placer natukoy na nito ang nakamotor na traffic enforcer na lumabag sa  tatlong araw pa lang na full implementation ng “No Helmet no Travel” policy sa Koronadal.

Inoobliga ng nasabing polisiya ang pagsusuot ng helmet ng mga driver at angkas ng mga motor.

Nauna nang ipinahayag ni Koronadal City Chief of Police Lt. Col. Amor Mio Somine na ang mga violator ng “No Helment, No Travel Policy” ay maaring pagmultahan ng mula P1,500 hanggang P10,000.

Maari ring bawiin ang driver’s license ng mga pasaway na paulit ulit na lalabag sa nasabing polisiya.

-0-

Pumili ng kinatawan na mapabilang sa monitoring team ng provincial government ng South Cotabato.

Ito ang panawagan ni Governor Reynaldo Tamayo Jr. sa mga grupo na tutol sa coal mine operation sa barangay Ned, Lake Sebu.

Ipinunto ni Tamayo na noon kasing tinalakay sa Sangguniang Panlalawigan ang coal mine operation walang tumutol dito.

Kaya ayon kay Tamayo nakalusot ito sa  SP pagkatapos ng serye ng public hearing  hanggang sa nabigyan ng permit ng department of energy o DOE.

Paliwanag ni Tamayo maari lamang mabawi ang permit, kung may nilabag ang mga kompanyang nagmimina sa Ned.

Sinabi din nito na para matiyak ang environmental protection mahalaga na makasama sa monitoring team ng lalawigan ang  mga tumutol sa coal mining  activity sa Ned.

Matatandaan na ang  Marbel Diocese ng Simabahang katoliko ay nakalikop ng mahigit 60,000 na pirma mula sa mga tutol sa mining operation sa Ned.

Nanguna naman sa pagsumite  ng mga ito sa SP si  Marbel Diocese Bishop Cerilo Casicas na hiniling ang pagpapatigil ng mining operation sa Ned.

-0-

Iparegister ang business name online o sa pinakamalapit ng tanggapan ng Department of Trade and Industry o kanilang mga Negosyo Centers.

Ito ang panawagan ng DTI 12 sa mga mamamayan na may planong magbukas ng sole proprietorship business.

Paliwanag ni DTI 12 Regional Director Flora Gabunales, may garantiya kasi ng ligal na pagkakakilanlan at eksklusibong karapatan sa pagamit pangalan ang mga establisemento na may registered business name.

Ayon kay Gabunales ito ay bilang pagtalima din sa “An Act to Regulate the Use in Business Transactions of Names Other Than True Names.”

Kaya paalala ni Gabunales  sa mga negosyante magsimula ng tama sa pamamagitan ng pagpapa-register ng business name  sa DTI para magkaroon ng legal identity.

Hinikayat din ni Gabunales ang mga ito na mag-comply sa requirement ng iba pang ahensya ng pamahalaan tulad ng business permit mula sa mga LGU.

Ang region 12 ay nakapagtala ng mahigit 14,000 new business name registration sa tulong ng DTI 12 field offices at Negosyo centers noong 2022.

Bukas naman buong taon ang online portal ng DTI na bnrs.dti.gov.ph para sa mga magpaparegister ng kanilang business name online.

-0-

Kinumpirma ni National Housing Authority o NHA-12 Regional Manager Eng. Zenaida Cabiles sa panayam ng Radyo BIDA na hindi na matutuloy ang pag demobilize o pag-atras ng contractor ng proyektong pabahay nila sa mga apektado ng lindol noong 2019 sa Limang Barangay sa Tulunan, Cotabato.

Ito'y matapos maglabas ng position letter ang kampo ng contractor na NEW BILREY CONSTRUCTION AND DEVELOPMENT CORPORATION (NBCDC) sa notice of termination na pinataw ng NHA kung saan pinagpapaliwanag sila.

Nag-demobilize kasi o nagtangkang umatras ang contractor sa nasabing proyekto ng walang passabi sa NHA kahit paman ay tapos na ang groundbreaking at may kontrata dahil umano sa funding issue at pagmahal ng mga materyales.

Ito ang rason kung bakit nagsagawa ang NHA ng pulong o coordination meeting sa mga benepisyaryo kung saan tinalakay nila ang posibleng alternate proposal partikular sa specifications ng materyales at pagbabawas sana ng benepisyaryo.

Sa tugon ng contractor inihayag aniya nila na itutuloy nila ang proyekto na naaayon sa desinyo nito at sinigurong hindi na mababawasan ang mga benepisyaryo.

Dagdag pa ni Cabiles, kung sakaling bigong makapagbigay ng position letter ang contractor ay papadalhin nila ito ng show cause order kung saan posible silang ma- terminate at ma-blacklist sa NHA. 

Mag-aapat na taon ng naghihintay sa ipinangakong pabahay ng gobyerno ang mga apektado ng lindol noong 2019.

Ngayong araw ay nakatakdang bumisita sa site at mag courtesy call kay Mayor Pip Limbungan bago simulan ang proyekto