NDBC BIDA BALITA (Feb. 23, 2023)

HEADLINES

1   ILANG SUSPECT sa serye ng patayan sa Pikit, kinasuhan na, sila ay taga Pikit lang rin, sabi ng PNP

2   SPECIAL Investigation Task Group, binuo ng PNP para resolbahin ang pagpatay sa 13 years old na estudyante sa Pikit.

3   ISA SA MGA sangkot sa ambush kay Lanao Sur Gov. Mamintal Adiong, patay sa police operation

4   COAL MINING operation sa Ned, Lake Sebu mahigpit na minomonitor environment office ng South Cotabato

5   MINING OPERATION SA LAKE SEBU, sinisira na ang kalikasan, ayon sa Diocese of Marbel.

6   HIGIT 100 na pamilyang magsasaka, apektado ng pagbaha sa Mlang

7   Dahil nais magbagong buhay, 29 na rebeldeng BIFF, sumuko sa Maguindanao del Norte

SA ATING PAMBUNGAD NA BALITA…

SUMUKO SA First Brigade Combat Team ang 29 na mga kasapi ng Bangsamoro Islamic Freedom Fighters (BIFF) dala ang kanilang mga baril at pambasabog dahil nais na raw nilang magbagong buhay.

Sila ay tinanggap ni brigade commander Brig. Gen. Leodevic Guinid sa surrender rite na ginanap sa headquarters nito sa Pigcalagan, Sultan Kudarat, Maguindanao Norte.

Aniya ang mga sumuko ay kabilang sa BIFF Kagi Karialan faction at dati ay nag-ooperate sa mga bayan na sakop ng North Cotabato, Maguindanao Sur at Maguindanao Norte.

Hiniling niya sa iba pang BIFF na patuloy na sumusunod sa maling ideolohiya na samantalahin ang alok ng pamahalaan at sumuko na para sa kanilang sariling kapakanan.

-0-

SAMANTALA…SA IBA PANG BALITA..

24 NA “ALIMOKON” na mga ibon isinuko ng mga mamamayan sa Glan, Sarangani na takot makasuhan ng DENR 12.

May mga nakasuhan nang mga vloggers na nanghuhuli ng mga endangered birds at ibinibenta gamit ang Facebook at iba pang social media platform.

Nasa pangangalaga na ngayon ng Regional Wildlife Rescue Center ng DENR 12 ang dalawamput apat na short-billed brown doves o mas kilala sa tawag na Alimokon na kusang ibinigay ng ilang mga mamamayan ng Barangay Pangyan, Glan, Sarangani sa DENR 12.

Ito ay matapos mabisto ng ahensya ang isang vlogger na nanghuhuli at nagbebenta ng mga wildlife.

Ayon kay Glan Community Environment and Natural Resources Officer Rosalinda Cortez, isinuko ng mga residente  ang mga nakawlang ibon dahil sa takot na makasuhan ng paglabag sa Wildlife Conservation and Protection Act.

Ang panghuhuli kasi ng nasabing mga ibon ay ginawa ng ilang mga mamamayan na hindi umano alam ang batas para makiuso sa social media trends at libangan noong kasagsagan ng COVID-19 pandemic.

Binalaan din ni Cortez ang publiko  na ang mga ibon ay maari ring maging sanhi ng pagkalat ng virus na makaapekto sa kanilang kalusugan.

Nanawagan din si Cortez sa mga mamamayan na maging wildlife extension officers at tumulong sa pangangalaga at pagpreserba ng wildlife species.

-0-

ISA SA MGA sangkot sa ambush kay Lanao Sur Gov. Mamintal Adiong, patay sa police operation; pagtugis sa iba pang suspect nagpapatuloy.

Si Gov. Adiong at ang driver nito ay sugatan pero kapuwag ligtas na sa ospital. Tatlong police escorts at isang civilian driver ni Adiong ang nasawi.

KINUMPIRMA ITO Lanao del Sur police spokesperson Major Alvison Mustapha sa panayam ng DXMS Radyo Bida.

Kinilala niya ang nasawing suspect na si “Alias Otin.”

Ayon kay Mustapha, pagkatapos ng ambush ay nagsagawa ng walang tigil na police manhunt operation ang PNP di kalayusan sa lugar ng krimen Barangay Bato Bato, Maguing, Lanao del Sur.

Nakipagbarilan pa umano ang suspek sa PNP bago nasawi sa operasyon. Hindi pa matukoy ngayon ng PNP kung anong grupo ang kinaaaniban ng suspek.

Si Otin ay anak ng isa sa mga lider ng nang-ambush.

-0-

PAGKAKAISA ng publiko sa pagtutol sa mining operation sa Lake Sebu, hiniling ng Marbel Diocese.

Ayon sa anti-mining group, sinisira nito ang kalikasan, epekto nito sa paligid mararamdaman din sa kalapit lalawigan ng South Cotabato.  

-0-

COAL MINING operation sa Ned, Lake Sebu mahigpit na binabantayan ng environment and management office ng South Cotabato.

Ito ay upang matiyak daw na sinusunod ng mining company ang nakasaad sa environment compliance certificate.  

Magkaisa sa pangangalaga sa mga likas yaman at maging sa mga mamamayan na maaring maapektuhan ng mining activity.

Ito ang panawagan ni Father Jerome Millan ng Social Action Center ng Diocese of Marbel sa mga mamamayan ng South Cotabato at karatig lugar na mas  maapektuhan aniya ng coal mining operation sa Barangay Ned, Lake Sebu.

Ayon Father Jerome matindi na kasi ang ginagawang scrapping ng top soil sa Ned na kanilang binisita.

Tiniyak din nito na  may mga gagawin  pa ang Diocese of Marbel para tutulan ang mining  activity sa nasabing barangay.

Kasunod ito ng pagsumite ng simbahan sa Sangguniang Panlalawigan sa mahigit 60,0000 nalikom  na pirma sa signature campaign kontra mining sa Ned.

Dagdag pa nito hinihintay pa ng simbahan ang magiging desisyon ng Committee on environment  at Committee on Legal Matters ng SP sa hiling ng simbahan na pagpapatigil ng mining operation sa Ned.

Nauna nang sinabi ni South Cotabato Governor Reynaldo Tamayo Jr. maari lamang mapatigil ang mining operation sa Ned kapag napatunayang may nilabang ang mga  mining company doon.

Paliwanag ni Tamayo, ang mining operation sa nasabing lugar ay nauna na kasing pinayagan ng national government.

-0-

DAHIL wala pang appointed provincial treasurer, pondo para sa operasyon ng Maguindanao del Norte, hindi pa na—release.

Mula Enero hanggang ngayon walang public funds na nagagamit ang mga opisyal ng bagong lalawigan. Ibig sabihin delayed din ng halos dalawang buwan ang sahod ng mga kawani.

NGAYONG TAON, may P1.8 billion na budget ang Maguindanao Norte sa ilalim ng 2023 General Appropriations Act.

Ang pondong ito ay gagamitin para sa maintenance and other operating expenses o MOOE ng lalawigan at mga programa na maghahatid ng serbisyo sa mga mamamayan ng lalawigan.

Pero, ayon kay Maguindanao del Norte Provincial Administrator Mohajiroe Lauban, hindi maaring makuha ang pondo mula sa national government sa pamamagitan ng Land Bank dahil daw wala pang naitalagang Provincial Treasurer sa lalawigan.

Hiniling na nila sa Bureau of Local Government Finance (BLGF), Regional Office 12 sa Koronadal City na payagan ang dating treasurer ng di pa nahahati na Maguindanao na magsilbing acting treasurer sa transition period para mailabas ang pondo.

Subalit hanggang ngayon ay wala pang tugon ang BLGF.

Ayon kay Lauban, ang non-release ng budget ay nakakaapekto sa operation ng bagong lalawigan at sa sahod ng mga kawani nito.

Nakasaad sa RA 11550 o ang batas na naghati sa Maguindanao, na ang Secretary of Finance ang magtatalaga ng Provincial Treasurer sa probinsya.

Ilang mga residente ang nangangamba na ang kakulangan sa pondo ng lalawigan ay nakakaapekto sa sustainability ng mga serbisyo ng Maguindanao Norte sa mga residente nito.

Umapela na din si acting Gov. Bai Ainee Sinsuat sa mga ahensya ng pamahalaan na tulungan silang maresolba ang isyu ng non-release of budget upang magpatuloy ang serbisyo ng lalawigan sa mga mamamayan.

-0

HIGIT 100 na mga magsasaka, apektado ng pagbaha sa Mlang, Barangay officials panawagan sa magsasaka na ipasok sa insurance ang kanilang pananim.

Ang Mlang ay nagsisilbing catch basin ng tubig na nagmumula sa Kidapawan, Makilala at maging sa bahagi ng Davao del Sur.

Totally damage at may partially damage na pananim ng mga magsasaka sa Barangay Dunggoan sa Mlang, North Cotabato.

Ayon kay Chairman Patutin Sagadan, wala pang datus ngayon kung ilang ektarya ng palayan at oil palm ang apektado.

Sa datus, umabot pa ng higit sa 100 na mga magsasaka ang naapektuhan ng kalamidad kung saan ilan sa kanila ay hindi nakarepagpatala sa Registry System for Basic Sectors in Agriculture.

Ang ilan sa mga pananim ay malapit na maharvest habang ang iba sa kanila ay bagong tanim pa lamang.

Kung kaya’t ipinanawagan sa lahat ng mga magsasaka kahit anumang produkto na mahalagang magpatala upang ma-ensure ang pananim sa anumang kalamidad na posibleng darating.

-0-

Sa mga insidente ng pamamaril sa Pikit, North Cotabato, may mga nasampahan na ng kaso sa mga natukoy na suspect ng mga otoridad.

Ito ang ipinahayag ni PNP Provincial Director Police Col. Harold Ramos.

Anya, sa matagal na problema ng shooting incident cases sa bayan may mga police operations ng ipinatutupad laban sa ibat-ibang kaso ng krimen particular na ang insidente ng sunod-sunod na Patayan kung saan kabilang sa mga biktima menor de edad.

Sa kaso ni Fahad Guimalon na 13-years old na estudyante, sa tulong ng PNP BARMM na pagbuo ng Special Task Force Guimalon may mga natuloy na silang persons of interest.

Hiniling din nito sa publiko at mga nakakita sa insidente ang pakikipagtulungan sa agaran ring paglutas sa iba pang mga kaso.

-0-

May pagkakakilanlan na ang mga pulis laban sa mga suspect na responsable sa pamamaril at mga pagpatay sa Pikit, North Cotabato.

Ito ang tiniyak ni PNP Provincial Deputy for Operation Benito Rotia sa panayam ng Radyo BIDA.

Hindi naman nito inihayag kung anong grupo ang inaaniban ng mga suspect na kanilang natukoy pero kanyang tiniyak na naisampa na ang kaso laban sa kanila at sila ay mga taga Pikit lang rin.

Ang mga suspect ay natukoy sa tulong ng CCTV at witness sa insidente

Sa usapin na umano’y politically motivated ang shooting incidents base sa sinasabi ng iba, hindi ito masagot ng police official hangga’t walang magiging basehan.

Samantala, hindi na nagbigay pa ng dagdag na impormasyon si Rotia upang maiwasan na makomprimiso ang isasagawang imbestigasyon at operasyon.

-0-

Hindi lahat ng mga barangay ang may handheld radio na isa sa mga gamit pang komunikasyon kung sakaling may mga kalamidad na tumama katulad ng pagbaha.

Sinabi ni OIC MDRRM Sherwin Ucab, mula sa tatlongpu na mga Barangay ng bayan dalawampu pa lang ang may koneksyon sa kanilang tanggapan na maaring makatawag sakaling kailangan ng tulong sa panahon ng sakuna.

Ang hanheld radio na isa sa mga dapat na kagamitan mayroon ang barangay ay may pondo naman sa DRRM fund ng bawat Barangay bilang parte ng disaster preparedness and mitigation.

Ilan sa mga Barangay na walang gamit pang komunikasyon ay labis ding apektado ng mga pagbaha.

-0-

INFLATION rate sa BARMM, nananatiling mababa sa buong bansa sa kabila ng kaunting pagtaas nito noong nakaraang Enero.

SA KABILA ng kaunting pagtaas ng inflation rate sa BARMM nitong Enero, maikokonsidera pa rin na pinakamababa ito sa buong bansa, ayon sa Philippine Statistics Authority o PSA BARMM.

Nasa ika-apat na pwesto ang BARMM sa may mababang inflation rate batay sa ulat ng PSA national.

Ito ay sa kabila ng pagtaas ng inflation rate sa BARMM na abot sa 7.8 percent kumpara sa 6.3 percent noong Disyembre.

Sinabi ni PSA-BARMM Regional Director Engr. Akan Tula na ang pangunahing dahilan ng pagtaas ng inflation ang pagtaas ng sa presyo ng Food and Non-Alcoholic Beverages, Restaurant and Accommodation Services, housing rentals, water rates, electricity rate, cooking gas at iba pang food and basic commodities.

Samantala, sinabi naman ni Senior Economic Development Specialist of the Bangsamoro Planning and Development Authority o BPDA Camella De Vera na ang nagpapatuloy na sigalot sa Ukraine at epekto ng Covid-19 pandemic ay dahilan ng “unstable inflation rate”  BARMM at sa bansa.

Sa buong BARMM, Sulu ang may pinakamababang inflation rate na abot lamang sa 4 percent.

Samantala, sinabi naman ni Chief Transportation Regulation Officer of the Ministry of Transportation and Communication o MOTC Anwar Upahm na ang regional tensions sa South East Asia at ang huling oil embargo ng Russian oil, ay mga karagdagang factors sa mataas na inflation RATE sa BARMM.

-0-

INI-IMBESTIGAHAN na din ng Commission on Human Rights ang pagpatay kay Sultan sa Barongis election officer Haviv Maidan na inambush at napatay sa Lambayong, Sultan Kudarat.

Sa isang pahayag, kinundina ng CHR ang pagpatay kay Maidan kasabay ng pangako sa pamilya nito na tutulong ang ahensya sa paghahanap ng solusyon sa pagpatay sa biktima.

Rido ang initial na nakikitang dahilan ng pagpatay sa election officer subalit tinitingnan din ang iba pang posibleng motibo.

-0-

Magkakaroon ng isa pang housing project para sa mga low income families ang Koronadal City.

Ang condominium-type na apat na palapag na pabahay ay ipapatayo sa 1.8 ektaryang lupain na pagaari ng lokal na pamahalaan sa Barangay San Jose.

Ayon kay Koronadal Mayor Eliordo Ogena, iba ito sa Cityville housing project ng lungsod sa Barangay New Pangasinan.

Dagdag pa ng alkalde ang proyekto ay katuparan ng matagal nang pangarap  na magkahabay ng mga mamamayan sa lungsod na sa ngayon ay nangungupahan.

Ito ay  bilang kabahagi din ng 4PH project-Pambansang Pabahay para sa Pilipino Program ng national government.

Nanguna sa paglunsad nito si Department of Human Settlement ang Urban Development Undersecretary Samuel Young.

Bentahe naman na  makinabang sa nasabing housing project ang mga  Pagibig members.

Ito ay ayon naman kay Pag-ibig Koronadal Branch Manager Marlon Barluado.

-0-

Nasa pangangalaga na ngayon ng Regional Wildlife Rescue Center ng DENR 12 ang dalawamput apat na short-billed brown doves o mas kilala sa tawag na Alimokon na kusang ibinigay ng ilang mga mamamayan ng Barangay Pangyan, Glan, Sarangani sa DENR 12.

Ito ay matapos mabisto ng ahensya ang isang vlogger na nanghuhuli at nagbebenta ng mga wildlife.

Ayon kay Glan Community Environment and Natural Resources Officer Rosalinda Cortez, isinuko ng mga residente  ang mga nakawlang ibon dahil sa takot na makasuhan ng paglabag sa Wildlife Conservation and Protection Act.

Ang panghuhuli kasi ng nasabing mga ibon ay ginawa ng ilang mga mamamayan na hindi umano alam ang batas para makiuso sa social media trends at libangan noong kasagsagan ng COVID-19 pandemic.

Binalaan din ni Cortez ang publiko na ang mga ibon ay maari ring maging sanhi ng pagkalat ng virus na makaapekto sa kanilang kalusugan.

Nanawagan din si Cortez sa mga mamamayan na maging wildlife extension officers at tumulong sa pangangalaga at pagpreserba ng wildlife species.

-0-

Handa at ligtas ang lalawigan ng Sultan Kudarat para sa mga local at foreign investors lalo na sa larangan ng infrastructure, connectivity, seguridad at katiwasayan.

Ito ang tiniyak ni Sultan Kudarat Governor Datu Pax Ali Mangudadatu.

Kasunod ito ng pagbisita sa lalawigan ng Indonesian delegation na pinangunahan ng kanilang consulate general na si Achmad Djatmiko para sa posibleng investment.

Layon nito na mapalakas pa ang pagtutulungan ng Sultan Kudarat province at Indonesia sa economic trade at investment.

Ibinida naman ni Mangudadatu sa Indonesian delegation ang mga produkto ng Sultan Kudarat na malaki ang investment potential.

Ang mga ito ay ang kape, oil palm, saging, natural gas, oil at nature-based tourism.

Ayon pa kay Mangudadatu ang pamumuhunan ng Indonesia ay magbibigay ng mas maraming oportunidad at magpapaunlad sa mga mamamayan ng Sultan Kudarat.