NDBC BIDA BALITA (Feb. 27, 2023)

HEADLINES

1   DAHIL SA MGA killer highway accidents, speed limit sa lahat ng sasakyan, balak ipatupad ng Matalam LGU

2   OK sa MILF na madaliin ang decommissioning; BARMM chief Minister Kagi Murad nanawagan sa pamahalaan na buwagin ang private armed group ng mga pulitiko

3   KIDAPAWAN faith healer na inakusahang nangmolestiya ng babaeng pasyente, wanted na at pinaghahanap

4   DATA GATHERING hinggil sa bilang ng mga magbababoy sa Koronadal, minamadali ng Veterinary office

5   ANTI-RABIES vaccination rate sa South Cotabato tumaas, ayon sa provincial veterinary office

6   MGA LUMANG multicab na hindi transport cooperative members, hindi na mabibigyan ng franchise sabi ng LRTFRB.

SA ATING PAMBUNGAD NA BALITA…

Local…

PINALAWIG PA NG BARMM education ministry ang autonomous and deregulated status ng Notre Dame University na tatagal hanggang July 2025.

Unang nabigyan ng CHED ng autonomous status ang NDU noong January 2021.

Ang pagbibigay ng extension ay iginawad ng BARMM kasabay ng 75th founding anniversary ng NDU noong Feb. 17.

Bilang isa sa kauna-unahang educational institutions sa Central Mindanao region, sinabi ni Ministry of Basic, Higher and Technical Education Minister Mohaqher Iqbal na isa ang NDU sa kinikilala bilang may mataas na educational standards.

Patunay aniya ang mga graduates sa nasabing paaralan na kinikilala na at namamayagpag na ngayon sa kani-kanilang larangan.

Umaasa rin si Iqbal na magiging katuwang nila ang paaralan lalo na sa implemetasyon ng mga reporma sa Bangsamoro education system.

January 2021 nang unang igawad ng Commission on Higher Education o CHED ang autonomous status sa NDU.

Ang paggawad ng extension ay nakabase sa CHED Memorandum No. 07, series of 2023 o Extension of Validity Period of Autonomous and Deregulated Status na ibinibigay sa mga private higher education institutions.

Ito ay nangangahulugan na bawas na ang regulation roles ng CHED sa NDU dahil sa mataas na standards ng paaralan.

Ang Autonomous status ay magtatagal hanggang July 31, 2025.

-0-

Local..

BARANGAY Officials tumutulong na sa paghahabap sa faith healer na wanted dahil sa pangmomolestiya ng kanyang mga pasyente sa Kidapawan City

Galit na galit na rin si Barangay Paco Chairman Edgalito Elardo matapos malaman ang ginagawa ng albularyo sa kanyang barangay dahil sa umano'y pangmomolestiya ng suspect sa kanyang mga pasyente.

Anya, wala silang alam at mga pagdududa dahil tahimik lang anyang nagtatrabaho ang suspect at sinasabing blessings o gamot ang pribadong parte ang kanyang katawan.

Ito ang kanyang paraan sa panggagamot kung saan marami na rin ang kanyang mga naging pasyente at nabiktima hanggang sa nabisto na ito dahil sa may matapang ng nagsumbong sa kanyang ginagawa.

Napag-alaman na pinatira lamang ang kanyang pamilya sa kanyang Barangay ng isa sa kanilang biktima at makikitang malaki ang respeto na ipinapakita sa kanila.

Sa rami ng kanyang mga nabiktima, takot silang magsumbong dahil sa pagbabanta ng suspect na wanted ngayon sa batas matapos makatunog at tumakas.

Sabi pa, kapag magsasabi ang mga bata sa ginagawa sa kanila ay mamamatay umabo ang kanilang mga magulang.

Inaalim na rin ngayon ng Barangay Council kung may mga narecruit ang mga suspect na maging miyembro sa kanilang kulto.

-0-

Local…

BYAHE ng lumang mga multicab na di miembro ng transport coop, maaring matigil na dahil hindi na sila bibigyan ng franchise ng LRTFRB.

May palugit pa ng anim hanggang siyam na buwan ang United Transport Operators and Drivers Cooperative o UTODCO para 100 percent na mapalitan ng modernize jeep ang lahat ng kanilang mga unit.

Kaya ayon kay Land Transportation Franchising and Regulatory Board o LTFRB 12 Regional Director Paterno Reynato Padua, pwede pang bumiyahe ang mga lumang multi-cab ng UTODCO.

Sinabo ni Padua na sakali mang mabigo ang UTODCO na mapalitan ang kanilang mga multicab, bubuksan ng LTFRB sa ibang kooperatiba ang kanilang ruta.

Ang UTODCO na mayroon ngayong walong modernize jeep ay may rutang downtown area patungong barangay Saravia at vice-versa.

Maliban sa UTODCO bumibyahe na rin  sa Koronadal ang modernize jeep ng Metro Fleet na may rutang downtown area patungong mga Barangay ng Santa Cruz at San Isidro.

Ayon kay Padua bukas pa rin sa iba pang mga kooperatiba ang anim pang mga ruta ng modernized jeep sa Koronadal.

Ito ay bilang pagtalima na rin sa transport modernization program ng pamahalaan.

-0-

Local…

ISA PANG BARANGAY kapitan sa Parang, Maguindanao, pinagbabaril. Barangay official, nakaligtas.

Nitong nakaraang Enero lang, may barangay kapitan din na pinatsay sa bayan.

PATULOY ngayong tinutugis ng Parang PNP ang mga sangkot sa pamamaril kay Barangay Guiday T. Biruar, Parang, Maguindanao del Norte na si Chairman Latip Bilang, noong Sabado gabi.

Nangyari ang pamamaril sa boundary ng Barangay Biruar at sa bayan ng Sultan Mastura, Maguindanao del Norte, ayon kay Parang municipal police station chief Maj. Christopher Cabugwang.

Sibabi ni Cabugwang na si Chairman Bilang ay nagsagawa ng barangay visitation nang lapitan at paputukan ng mga armadong kalalakihan.

Pero, maswerteng hindi tinamaan si kapitan.

Ayon kay Cabugwang, sangkot sa pamamaril ang Mansor armed group na tumawid pa mula sa bayan ng Sultan Mastura.

Ang nasabing grupo, aniya, ay itinuturong mga suspek sa pamamaril sa isang BPAT member nitong nakaraang linggo sa nasabi ring lugar.

Idinagdag ni Cabugwang na ang Mansor armed group ay sangkot din sa illegal drugs.

Tahimik na ngayon ang lugar matapos rumesponde ang PNP katuwang ang Police Regional Mobile Force Battalion at Marine Battalion Landing Team 5.

Noong Jan. 30, inambush at namatay si Chairman Abdul ng Barangay Polloc at ang misis nitong si Baisa.

Sakay sila ng pick=-up na minamaneho ng kapitan nang ambusin sa Sitio Timbangan, Barangay Sarmiento, Parang, Maguindanao del Norte.

-0-

Local…

SAMANTALA, nangako ang bagong barangay kapitan ng Polloc, Parang, Maguindanao del Norte na isusulong at i-prioridad niya ang kaayusan at kapayapaan ng kanyang barangay.

Si Chairman Sadat Kamad Dangka ang pumalit kay dating Chairman Chairman Abubacar Abdul na inambush at napatay kasama ang maybahay nito.

-0-

LOCAL..

ANTI-RABIES vaccination rate sa South Cotabato tumaas, ayon sa provincial veterinary office

Abot sa 44,000 na mga aso at pusa sa sampung mga bayan ng South Cotabato ang nabakunahan buhat pa noong nakaraang taon.

Ayon kay provincial veterinary office veterinarian IV Dr. Byron Dela Cruz, mas mataas ito kumpara noong 2021.

Sinabi ni Dela Cruz na kung ilalakip ang resulta ng rabbies vaccination campaign sa Koronadal aabot sa mahigit 60,000 na mga hayop ang nabakunahan sa lalawigan.

Dahil dito ayon kay Dela Cruz bumababa din ang kaso ng rabies sa mga aso noong 2022.

Dagdag pa ni Dela Cruz isinumite para sa laboratory examination para sa rabies ang labinwalong mga aso sa South Cotabato noong nakaraang taon.

Labindalawa sa mga ito ayon kay Dela Cruz ang nagpositibo sa rabies at ang walong pinakamarami ay mula sa Koronadal.

Tampok naman sa Rabies Awareness Month sa South Cotabato sa susunod na buwan ang malawakang anti-rabies vaccination at castration sa mga aso.

-0-

RIDO pa rin ang nakikitang dahilan ng PNP sa engkuwentro ng dalawang Moro Groups sa Pikit, North Cotabato

Nagkalaban at nauwi sa palitan ng putok ang dalawang magkapamilya na pawang Moro Islamic Liberation Front o MILF commanders sa Barangay Inug-ug Pikit, North Cotabato.

Sinabi ni Pikit PNP Chief Police Lt. Col John Miredel Calinga, sangkot dito sina Kumander Norj Masulot at Kumander Norhain Sailon na magpinsan lang din.

Lumabas din sa imbestigasyon ng otoridad na ang nasabing mga grupo ay may matagal ng alitan dahil sa lupa at maikonsidera pa rin itong rido.

Ang engkuwentro ay tumagal ng halos isang oras dahilan ng pagkamatay ng isang miyembro na si Maro Abdula habang sugatan naman si Magusali Solaiman.

Hindi rin anya bababa sa dalawampu na mga armadong miyembro ang nagkasagupa sa nasabing lugar.

May mga pakikipag-usap na rin sa pagitan ng kanilang elders at interbensyon mula sa AFP, PNP at iba pa.

-0-

LOCAL…

MILF, nagpalabas ng pahayag kasunod ng apela ng apat na gobernador sa BARMM na tapusin muna ang decommissioning process bago ituloy ang Barangay Elections sa October 30, 2023

Kasunod ito ng serye ng karahasan sa Lanao del Sur at sa Special Geographic Area sa North Cotabato na palating may nagaganap na patayan.

SA PANAYAM ng DXMS Radyo Bida kay MILF Chairman at BARMM Chief Minister Ahod Kagi Murad Ebrahim, sinabi nitong wala namang problema sa kanila na matapos na ang decommissioning process ng mga MILF Combatants.

Ngunit isa sa mga nakikitang problema ni Chief Minister Ebrahim ay ang mga private armed group ng mga pulitiko na posibleng nagdudulot din ng tensyon.

Ang implementasyon at proseso ng peace agreement ayon kay Minister Ebrahim ay dapat pinagtutulugan ng bawat isa.

Ginawa ni Ebrahim ang pahayag kasunod ng apela sa Malacañang nina Maguindanao del Sur Governor Bai Mariam Sangki-Mangudadatu, Sulu Governor Abdusakur Tan, Tawi-Tawi Governor Yshmael Sali at Basilan Governor Hadjiman-Salliman Hataman.

Hiling nila kay P. Marcos na postpone muna ang barangay elections sa BARMM hanggat hindi nakukukmpleto ang decommissioning ng MILF combatants.

May mga karahasan daw kasi na nangyayari malapit sa mga kampo ng MILF.

Subalit, sinabi naman ni MILF Chief Peace Negotiator at MBHTE Minister Iqbal na karamihan sa mga nasawi at napamahak nitong nagdaang eleksyon ay mga supporters at kandidato ng UBJP.

Ang decommissioning aniya ay bahagi ng Normalization Process at Peace Agreement sa pagitan ng gobyerno at ng MILF kung saan ito ay proseso na bagamat minamadali ay walang timeline.

-0-

Local…

PAGTANGGAL ng mga nagbabantay sa animal quarantine checkpoints, temporary lamang.

Sila ay babalik din matapos ang kanilang field work monitoring sa African Swine Fever cases, ayon sa Koronadal veterinarian

Aminado si Koronadal City Veterinarian DR. Charliegnamge Calo na may mga oras na walang silang staff na nagbabantay sa kanilang mga animal quarantine checkpoints.

Madalas ayon kay Calo nagaganap ito tuwing gabi.

Paliwanag ni Calo ang kanilang mga night shift staff ay abala ngayon sa pangongolekta ng mga datus sa barangay.

Layon nito na makuha ng tamang datus sa mga magbababoy sa lungsod at malaman  saan kukuha ng blood samples ang city veterinary office.

Ayon kay Calo ito ay upang malaman ang update sa estado ngayon ng lungsod sa African Swine Fever o ASF.

Tiniyak naman ni Calo na pagkatapos ng data gathering, babalikan din ng kanilang mga staff ang mga animal quarantine checkpoints..

Nanawagan din si Calo sa publiko na maghigpit pa ng biosecurity para hindi pasukin ng ASF ang mga natitirang hog raiser at masimulan na rin ang recovery period sa Koronadal.

-0-

LOCAL…

SPEED limit, nais na rin na ipatupad sa Matalam, North Cotabato upang makaiwas sa nangyayaring disgrasya sa bayan.

Nitong nakalikpas na ilang araw, sunod sunod na kaso ng vehicular accident ang naitala sa lalawigan na ikinasugat at ikinasawi ng ilan.

Ang dahilan, masyadong mabilis ang pagpapatakbo ng ilang driver

Hindi pa naipasa ng Sangguniang bayan sa Matalam, North Cotabato ang pagpapatupad sana ng speed limit ordinance sa bayan upang makaiwas na sa disgrasya sa nasabing lugar.

Sinabi ni Matalam PNP Chief Police Lt Col Arniel Melocotones, isa din sa nakikitang problema ng PNP ang parte ng daan na uneven dahil aspalto  a ginagawa ng Department of Public Works and Highway.

Ang obserbasyon kasi ng maraming mga motorista na dumadaab hindi lang sa nasabing lugar kundi sa ilan pang parte ay hindi natatapos o hindi lahat ng daan ay aspalto na dahilan din kung bakit hindi na pantay ang daan.

Hindi pa rin anya maaring ipatupad ang speed limit sa lugar dahil sa hindi pa ito naipasa sa ibat-ibang kadahilanan.

Kanya na lamang ipinapaalalahanan ang maraming mga motorista na dumadaan dito na magdoble-ingat kapag dadaan sa lugar upang iwas sa disgrasya.

-0-

Local…

MAHIGIT 11,000 na mga indigent patients nakinabang sa hospital at medicine assistance ng South Cotabato LGU

Nakapag-release ng P68 million na pondo para sa hospital at medicine assistance ng mga mamamayan ang provincial social welfare and development office ng South Cotabato noong nakaraang taon.

Ito ay ayon kay Crisis Intervention Unit Head Grace Aperocho ay napakinabangan ng mahigit 11,000 na mga mahihirap na mamamayan sa lalawigan.

Ayon naman kay Crisis Intervention and Rehabilitation Unit Head Cora Obenieta, ang kanilang tanggapan ay nakapaglaan ng mahigit P134 million para sa Assistance to InvidualS in Crisis Situation, donation, mortuary assistance, cash assistance, rice at burial assistance.

Napakibangan naman ito ng mahigit 27,000 na mga mamamaya.

Ayon kay Obenieta umaabot sa 150 hanggang 200 na mga mamamayang humihingi ng tulong sa kanila kada araw.

Pero ipinunto nito na kung kumpleto ang mga dokumento maire-release nila ang tulong sa loob ng isang araw.

Para ma–accommodate ang mga mahihirap na pasyente sa mga boundary nito nakipagkasundo ang provincial government ng South Cotabato sa ilang mga ospital sa Tacurong City, General Santos City at Davao city.

-0-

LOCAL…

UPANG MATIYAK na makatanggap ng serbisyong medical ang mga Bangsamoro na nasa malalayong lugar ng Lanao del Sur, magtatayo ang Ministry of Health ng 100 barangay health stations sa buong rehiyon ngayong taon.

Sinabi ni Health Minister Dr. Rizaldy Piang ang bagay na ito kasabay ng inauguration ng dalawang katatapos lang na barangay health stations sa Barangay Barorao sa Balabagan at sa Barangay Salamen sa Kapatagan, kapuwa nasa Lanao del Sur.

Ang mga heath stations ay popondohan ng Tiyakap Bangsamoro Kalusugan Program.

Ito ay nagkakahalaga ng P2.5 million bawat isa at may P500,000 pa na additional fund para sa mga kagamitan ng health center.

-0-

LOCAL..

MAGULANG ng OFW mula Midsayap, North Cotabato, patuloy ang panawagan sa pamahalaan na tulungan silang mapauwi agad ang mga labi ng namatay na anak mula Middle East.

Magulang ng OFW na taga Midsayap, Cotabato, patuloy ang panawagan sa mga ahensya ng pamahalaan para sa pagpapauwi ng mga labi ng anak, mahigit isang buwan nang itoy nasawi sa Middle East

Kung masakit man ang mamatayan ng anak, doble o triple pa ang sakit na dinaranas ngayon ng mga magulang ng 27 years old OFW na si Rodelyn Villanueva na mahigit isang buwan ng patay matapos masunog sa Saudi Arabia.

Pero hanggang sa ngayon ay hindi pa rin naiuuwi sa bansa ang mga labi dahil sa mga kulang na dokumentong kailangang i-proseso.

Sa panayam ng Radyo BIDA sa nanay nitong si Noralyn Villanueva, maya-maya na lang daw ang kanilang pagpafollowup at pangungulit sa mga ahensya ng gobyernong at mg politikong pwedeng makatulong sa kanilang sitwasyon, pero wala pa ring tugon.

Batay sa anak nitong nasa Saudi rin, na may ilang dokumento at clearance pa kasi ang kailangan bago maibiyahe si Rodelyn pauwi sa Pilipinas, isa na dito ang NOC o No Objection Certificate na manggaling mula sa amo o sponsor nito sa pinagtatarabahuan niyang bansa.

Kaya nga sa higit isang buwang paghihintay ay naapektuhan na rin aniya ang kanilang kabuhayan at araw-araw na buhay.

Hindi aniya nila hinahabol ang hustisya kung sakali mang may foul play sa kamatayan ng domestic helper dahil ang importante aniya sa kanila ngayon na makapiling nila si Rodelyn kahit pa man ay malamig na itong bangkay.

-0-

local

Security guard sa Cotabato City, missing matapos na mahulog habang umiihi sa gilid ng Rio Grande de Mindanao kahapon.

Hanggang sa sinusulat ang balitang ito ay patuloy ang search operation ng mga tauhan ng coast guard, Bangsamoro Readi at PNP sa nalunod na sekyu ng Comart Inc., sa Poblacion 7, Cotabato City pasado alas 10:00 ng umaga.

Kinilala ang biktima na si Security Guard Carlo Tapioc Pradi, 27-anyos, na sa ilalim ng EDSA Security Agency at residente ng Upi, Maguindanao del

Ayon sa report ng Police Station 1, habang gumagawa ng personal na bagay ang biktima sa ilog ay aksidente itong nadulas at nahulog sa ilog.