NDBC BIDA BALITA (Jan 19, 2023)

HEADLINES

1   BOMB expert na miyembro ng Dawlah Islamiya, naaresto ng otoridad sa President Roxas, North Cotabato

2   DALAWA patay, lima sugatan sa pag-atake ng armadong grupo sa MNLF community sa Cotabato City

3   PNP chief Azurin, bumisita sa Soccsksargen; tiniyak patas at malinis na imbestigasyon sa mga sangkot sa illegal drugs

4   KORONADAL VENDORS tigil muna sa pagbebenta ng sibuyas dahil sa mataas na presyo nito

5   BATANG posibleng pinagsamantalahan ng bayaw sa Makilala, biktima nasa pangangalaga na ng crisis center

CUE VO………….. ‘ANG DETALYE NG MGA BALITA…. SUSUNOD’

SA ATING PAMBUNGAD NA BALITA…

Local..

PARA SA KAPAKANAN ng mga katutubo o Indigenous Peoples sa Maguidnanao del Norte at Maguindanao del Sur, magpapatayo ang BARMM Ministry of Indigenous Peoples’ Affairs o MIPA ng walong Tribal Halls sa mga liblib na lugar.

Ang proyektong ito na ipatutupad ngayong taon ay nagkakahalaga ng P61 million at ang pondo ay mula sa 2021 Special Development Fund.

Itatayo ang mga Tribal Hall sa Upi, South Upi, Datu Saudi Ampatuan, Datui Abdulla Sangki at Datu Hofer Ampatuan, ayon kay MIPA Minister Melanio Ulama.

Ang tribal hall ay gagamitin ng mga IP sa kanilang mga pulong, pagtitipo, pagdaraos ng social at religious gathering, political event at iba pa.

-0-

Nakapaglagay na ng 162 Free Wi-Fi Sites sa kanilang coverage area sa region 12 ang Department of Information and Communications Technology o DICT.

Ito ay ayon kay DICT 12 and mainland BARMM Regional Director Alimbzar Asum.

Ayon kay Asum prayoridad na malagyan ng libreng Wi-fi sites ang mga geographically isolated and disadvantage areas sa SOCCKSARGEN.

Dagdag pa nito ang ang nainland BARMM ay mayroon na ring 162 Free Wi-fi sites sa 38 COVID-19 facilities at 13 Disaster Risk Reduction and Management Offices sa mga lungsod at bayan.

Ayon kay Asum nakapaglagay din sila ng dalawang Very Small Aperture Terminal O VSAT sa dalawang mga lugar sa BARMM na sinalanta ng bagyo kamakailan.

Ipinunto ni Asum na layon ng programa na matugunan ang lumalaking pangangailangan ng bansa sa digital economy.

Ipinahayag din nito na sa pamamagitan ng GovNet program ay mapapabilis ang ugnayan, online services at mapasimple ang government transaction.

-0-

Kulang dahil sa dami ng mga pasyente ang sampung mga dialysis machine na ginagamit ngayon sa  Dialysis Treatment Center sa South Cotabato provincial hospital.

Kaya ayon kay Governor Reynaldo Tamayo Jr, ang provincial government ay magdagdag ng 30 pang mga dialysis machine.

Ayon kay Tamayo inaayos na  ng mga lokal na pamahalaan ng Norala at Polomolok ang gusaling paglalagyan ng tig sampung mga dialysis machine.

Inaasahan naman ng gobernador na mabigyan agad ng DOH ng accreditation at license to operate ang  pasilidad sa nasabing mga bayan para makatanggap na ng dialysis patients.

Habang ang pang mga machine ay laan naman sa South Cotabato Provincial Hospital sa Koronadal.

Layon nito na makinabang sa Free Dialysis Program  ang mas maraming mahihirap na mamamayan sa South Cotabato.

-0-

Pinuri ni PNP Chief Police General Rodolfo Azurin Jr. ang mga third level officers sa region 12 na nagsumite ng kanilang courtesy resignation.

Ito ayon pa kay Azurin ay bilang pagpapakita na rin ng pagkusa o proactive steps para malinis sa iligal na droga ang kanilang mga pangalan.

Ipinahayag pa ng nasabing PNP Chief na ngayon ang tamang panahon para linisin ang hanay ng PNP at makuha ang tiwala ng publiko na kanilang pinagsisilbihan.

Tiniyak din nito na isasailalim sa evaluation ang lahat ng mga General at Colonel para  sa tuloy tuloy na pagangat.

Habang ang mga napariwara naman at sangkot sa iligal na droga ay kanilang iimbestigahan.

Ipinunto pa ni Azurin na walang puwang ang iligal na droga sa police force.

Kaya panawagan nito sa iba pang mga third level officers sundin ang ginawang pagsumite ng courtesy resignation ng mga police officers sa region 12 at panindigan ang high standard at integridad sa kanilang hanay.

-0-

Natanggap na ng 43 mga mangagawa sa SOCCKSARGEN ang kanilang 13th month pay matapos dumulog sa Department of Labor and Employment o DOLE 12.

Ito ay sa ilalim ng Single Entry-Approach o Sena program na na-file noong December 27 hanggang kasalukuyan.

Ayon sa DOLE 12 na pinamumunuan ni Regional Director Raymundo Agravante layon ng SENA na mapadali ang settlement procedure sa labor conflicts.

Ito ay para  hindi na humantong pa sa labor cases.

Ang nasabing mga workers ay nakatanggap ng kabuuang P345,000, kalakip din dito ang claims para sa last day, non-payment o under payment ng wages, holiday pay, at service incentive leave pay.

Nauna nang nanawagan si DOLE 12 Information Officer Charles Bataga sa mga mangagawa na hindi nakatanggap ng 13th month pay na dumulog sa kanilang tanggapan.

Maari ring i-file ang complain sa website na www.sena.dole.gov.ph o sa pinakamalapit na DOLE Office.

-0-

Kesa sa malugi, tumigl muna sa pagbebenta ng onion o  mas kilalang “Sibuyas Bombay” ang ilang mga vendor sa Koronadal City.

Ayon sa isang vendor na nakausap ng  Radyo Bida makokompromiso kasi ang puhununan nito sa ibang mga paninda kapag pinilit na umangkat ng sibuyas na umabot na sa P4,000 ang presyo per bag.

Mayroon namang nagpahayag na dahil sa mahal na presyo, sa halip na per kilo nasanay na rin na bumili ng Sibuyas ng patingi-tingi ang publiko na  nakaapekto din sa kanilang kita.

Habang ang iba naman ay natatakot na kapag umangkat sila ng sibuyas baka biglang bumaba ang presyo nito na ikalulugi naman ng kanilang negosyo.

Sinabi naman ng isang vendor na ginawa na ring alternatibo  sa  red onion ng kanilang  mga customer ang spring onion o sibuyas dahon.

-0-

RIDO, ang nakikitang anggulo ng PNP sa barilan ng dalawang grupo sa Datu Odin Sinsuat, Maguindanao del Norte.

YAN ANG ISA SA MGA SINUSUNDANG anggulo ng muling pagsiklab ng laban sa pagitan ng dalawang magkalabang grupo sa Barangay Sapalan, Datu Odin Sinsuat, Maguindanao del Norte gabi ng Martes.

Ito ay sa pagitan ng grupo nina former Bugawas Chairman Mohaimin Abas alyas “Kap Baba” at Chairman Eden Mantawil ng Barangay Sapalan.

Sinabi sa DXMS Radyo Bida ni Maguindanao PNP Spokesperson Major Reggie Albellera, nagsimula ang barilan alas otso ng gabi ng Martes kung saan isang sibilyan ang sugatan dahil sa ligaw na bala.

Siya ay kinilalang si Edna Pablo Orbano, 65 anyos na nagtamo ng tatlong tama ng bala sa katawan.

Ayon kay Albellera, nasa stable na kondisyon na ang biktima.

Nabatid na ito na ang ikatlong beses na nagbarilan ang dalawang grupo.

Noong Hulyo at Agosto ng nakaraang taon una silang nagkasagupa kung saan ilang bahay, mosque at daycare center ang nadamay at nasira.

Sinabi ni Albellera, na ginagawa ng Datu Odin Sinsuat PNP, Maguindanao PNP, Army at local officials ang lahat upang mapag ayos lamang ang both parties.

-0-

LOCAL…

DALAWA patay, lima sugatan sa pag-atake ng armadong grupo sa MNLF community sa Cotabato City.

NANGYARI ang paglusob ng mga armadong kalalakihan sa Purok Pangilan ,Barangay Tamontaka 2, Cotabato City pasado ala-una ng madaling araw kahapon.

Sinabi sa DXMS ni Cotabato City Police Director Col. Querubin Manalang Jr., na dalawa ang kumpirmadong nasawi na kinilalang sina Pacundo Pangilan, 30-anyos, barangay tanod at Razul Abdullah, pawang mga residente ng nasabing lugar.

Habang ang mga biktima ay kinilalang sina Benzar Pangilan, 21-anyos, estudyante, Rafsudin Nabaha, 29-anyos, barangay tanod, Jomar Nabaha, 23-anyos, isa ring barangay tanod at dalawa pang mga menor de edad,  lahat mga residente ng Barangay Tamontaka 2. Ayon kay Manalang, hindi bababa sa 20 mga armadong suspek at pinaghihinalaang pinamumunuan ito ni alias “Sammy” ng Datu Odin Sinsuat ang lumusob sa lugar 

Sa ngayon ayon kay Manalang, hindi pa batid ng PNP ang motibo ng pamamaril dahil nagpapatuloy pa ang imbestigasyon.

Nagdeploy na rin ng tropa mula sa Brigade Combat Team ang army upang maiwasan na muling lusubin ang lugar habang nagsasagawa naman ng precautionary measures ang PNP upang hindi na hahantong pa sa gantihan ang nasabing insidente.

-0-

Local..

INILUNSAD KAHAPON NG Bangsamoro Government, European Union at UNICEF ang programang “Building Community Resilience and Delivery of Essential Services for Post Conflict Recovery in Lanao del Sur and Marawi.”

Ito ay naglalayong palakasin ang mga komunidad, itaas ang pagbibigay ng serbisyong pampubliko sa mga mamamayan at isulong ang child-friendly family and community behaviours sa 44 mga bayan sa Lanao del Sur, Lanao del Norte at Bukidnon.

Gagamitin dito ang P245 million na halaga para pondohan ang programang pangkalusugan, edukasyon, child prpotection at disaster risk reduction.

Target na mapagsilbihan ng programa ang 680,000 mga bata, 200,000 mga magulang at 120,000 internally displaced persons na apektado ng Marawi conflict.

-0-

Presyo ng karneng baboy sa Kidapawan City, tumaas na rin – sabi ng meat vendor association President

“Ito yung nagmamahal na hindi ka mapapa-sana all”

Hindi lang ang sibuyas ang nagtaas ng presyo maging ang ibenebentang karne ng baboy sa Kidapawan City Mega Market dahil sa nagmahal na rin ang presyo live hogs.

Sinabi ni Kidapawan City Meat Vendor Association President Nersisa Carbon, sila din ang malulugi kung hindi sila magpapataas ng presyo ng nasa 300 pesos bawat kilo kumpara sa 260-280 na laman.

Sa kasalukuyan, ang presyo ng live hogs ay umabot sa 190 pesos ang bawat kilo dahil sa nagmahal na rin ang pagkain para sa baboy.

Samantala, ang supply ng baboy ay galing lang sa Kidapawan City at katabing lugar na ligtas sa African Swine Fever at aminadong may kakulangan rin sa live hogs.

-0-

Maging ang ibang lugar sa labas ng Mindanao ay dito na kumukuha ng supply ng bigas matapos maapektuhan ng kalamidad katulad ng pagbaha.

Sa panayam kay Region 12 Grecon President Carmelito Bacus, sinabi nitong bumabaha na rin ang imported rice sa rehiyon particular sa mga tindahan sa Kidapawan City na mas tinatalingkilik ng maraming consumers.

Samantala, ipinanawagan ni Bacus na tangkilin ang sariling atin, sariling produkto na local rice.

-0-

Unang buwan palang ng taon pero sinubok na ang daan-daang magsasaka sa Kabacan, North Cotabato matapos maapektuhan ng kalamidad dulot ng Low Pressure area.

Sa report ng Municipal Agriculture Office, nasa 623 hectares ang apektado ng baha at nasa 709 na mga magsasaka karamihan dito magsasaka ng palay.

Ayon kay Information Officer Hessel Marc Osoteo, ang iba bago lang itinamin o nagsisimula palang sa pagtatanim matapos ang harvest season.

Ayon kay Municipal Information Officer Hessel Marc Osoteo, sa ngayon wala pang maibigay na kabuuang halaga ng danyos at maaring ayuda para sa mga apektadong pamilya.

-0-

Sangkot sa pamomomba at extortion activities ang suspect na naaresto sa pinagsanib pwersa ng otoridad sa Barangay Salat, President Roxas North Cotabato.

Yan ang kinumpirma ni 72nd Infantry Battalion Commander Lt Col. Jose Regonay sa pagkakaaresto kay Jordan Akmad na miyembro ng Dawlah Islamiya Hassan group.

Siya ay wanted dahil sa kasong murder at frustrated murder sa ibat-ibang lugar ng Mindanao.

Ayon kay Regonay, bomb expert din ang suspect o isa siya sa gumagawa ng bomba. Inaalam ngayon ng Army kung isa siya sa mga sangkot sa Tulunan bus bombing pero.

Siya ay hindi taga President Roxas dahil nagtago lang matapos anyang mabuwag ang grupo sa isang Barangay sa Mlang, Cotabato.

-0-

HUMINGI ng pangunawa at mahabang pasensya si COTELCO Area Services Department Manager Eng. Bruno Cabagnot V sa mga member-consumer ng Cotabato Electric Cooperative.

Ito'y matapos mabalot sa dilim ang nasa pitong mga barangay sa Magpet, Cotabato kamakalawa matapos mabali ang tatlong poste ng kuryente sa Barangay Bantac na natumbahan ng punong kahoy bunsod ng malakas na hangin at pag-ulan dala ng Low Pressure Area.

Inihayag nito sa panayam ng Radyo BIDA na hindi maiiwasan ang mga unscheduled power interruption o brownout sa tuwing masama ang panahon.

Pero tiniyak nitong, sisikapin nila ang mabilis na serbisyo ng mga assigned linemen kung sakaling may mga hindi inaasahang insidente na makakaapekto sa serbisyo ng kuryente.

Nanawagan naman itong agad iulat sa kanilang hotline number o facebook page kung may concern sa linya ng

Sa ngayon ay balik operasyon na ang kuryente sa mga apektadong barangay na kinabibilangan ng Bantac, Amabel, Pangao-an, Manobisa, Imamaling, Sallab at Don Panaca matapos ang ilang oras na pagpapalit sa tatlong nasirang poste.

Samantala, sa bayan ng M'lang, pinabulaanan naman ni MDRRM Head Bernardo Tayong na naputulan ng kuryente ng Munisipyo kundi ang ilang linya lang ng street lights ang naputulan matapos bigong mabayaran sa loob ng ilang buwan.

Pero naaksyunan naman aniya ito ng LGU at aasahang maibabalik na ang linya sa susunod na mga araw.

-0-

"Ang nanay ang ilaw ng tahanan."

Pero para kay alias Sita ng Makilala, Cotabato, nagmistula aniya siyang ilaw na napoponde.

Ito'y matapos magkawatak-watak ang kaniyang pamilya dahil sa isa lang insidente na nagpabago sa takbo ng buhay ng kaniyang pamilya.

Nauna ng naitampok sa Radyo BIDA ang kwento ng pagsauli ng lalaki sa kaniyang naanakang soon-to-be bride dahil mas napupusuan na nito ang menor de edad na future bayaw niya.

Pangaabuso at pagsasamantala ayon kay alias Sita ang ginawa ni alias Sonny sa kaniyang 16 years old na anak matapos nitong makipagrelasyon at nangakong pakakasalan ang menor na umano'y tinanan ni Sonny.

Kamakailan lang ay pormal ng naihatid sa pribadong Women & Children Crisis Center ang minor sa tulong na rin ng MSWD Makilala ilang Linggo matapos ang tangkang paglalayas nito para sumama sa lalaki.

Nabatid na mas ginusto na lang ng pamilya na ilagay sa isang shelter ang kanilang anak dahil na rin sa banta ni Sonny na posibeng balikan ito.

Nakaalarma naman ang barangay kung sakaling manggugulo man ulit si Sonny sa pamilya ni Sita ay ipapahuli agad ito sa pulisya.

Habang binigyan ito ng karapatan para sustentohan ang kaniyang anak na iniwan sa pamilya ni Sita matapos lumayas ang sana'y soon-to-be-bride nito.

Umaasa si Alias Sita na mapapabuti ang kalagayan ng kaniyang anak sa crisis center at balang araw ay muling pagbubuklurin din silang magpapamilya.