NDBC BIDA BALITA (Nov. 16, 2020)

NEWSCAST

HEADLINES:

1.  Veteran broadcaster Malu Cadelliña Manar, sumakabilang buhay dahil sa cardiac arrest

2.  DALAWA PATAY dahil sa COVID-19 sa Region 12, labing isang pasyente gumaling.

3.  SA BARMM, 13 bagong kaso ang naitala.

4.  Pag nakatanggap ng text tungkol sa contact tracing, wag matakot, ayon sa South Cotabato health officer. 

5.  Bilang ng mga buntis ngayong may pandemya sa North Cotabato, mahigit 36,000 na.

6.  Empleyado ng MAFAR BARMM, namatay dahil sa pagkalunod

ANG DETALYE NG MGA BALITA…. SUSUNOD’

Local…

LABING-ISANG MGA PASYENTE NG COVID-19 ang gumaling sa Region 12 kagabi habang may walong mga bagong nagpositibo sa sakit.

Walo naman ang nagpositibo sa Covid-19 kahapon, linggo, Nov. 15.

Sa ngayon, ang total number of patients na gumaling ay abot na sa 2,658 habang ang total number of patients na kumirmadong positibo sa Covid-19 ay nasa 3,451.

Dalawa naman ang iniulat na nasawi, sila ay pawing taga Gen. Santos City. Isa ay 81 years old at isa pa ay 65 years old.

Sa walong bagong COVID-19 cases, lima taga Gen. Santos City, dalawa sa Sarangani at isa sa Cotabato City.

Sa 11 mga pasyente na gumaling, apat mula North Cotabato, tig-dalawa sa Sultan Kudarat, Gen. Santos City at South Cotabato at isa sa Sarangani.

-0-

Local………………..

Sa Bangsamoro Region, 13 bagong kaso ng COVID 19 ang naitala ng Ministry of Health.

Sa naturang bilang, 11 ang taga Sulu at dalawa naman sa Basilan.

Dahil dito abot na sa 2,239 ang total Covid 19 positive sa BARMM.

Meron namang walong pasyente na gumaling ang naitala ng MOH kung kayat abot na sa 1,873 ang recovered patients sa BARMM.

Ang active cases ay ayon sa 286 walang nai-ulat na nasawi kahapon. Nanatili ang death toll na 80.

-0-

Local …………………….

MULING NAPILI BILANG BAGONG CHAIRMAN ng isang faction ng Moro National Liberation Front (MNLF) si dating Cotabato Ctiy Mayor Muslimin Sema.

Pinalitan ni Sema si Yusop Jikiri na namatay dahil sa cancer noong nakaraang buwan.

Ginawa ng mga MNLF leader ang election sa isang hotel sa Datu Odin Sinsuat, Maguindanao.

Ang isa pang faction ng MNLF ay pinamumunuan ng founding chairman nito na si Prof. Nur Misuari.

Nangako ang MNLF na pinamumuan ni Mayor Sema na patuloy nilang suportahan ang lahat ng peace initiatives ng Malacanang dito sa Mindanao.

-0-

Local………………..

Balak ng mga kasapi ng Regional Peace and Order Council (RPOC) na ideklarang ‘persona non-grata’ ang mga Local Terrorist Group at  Communist New People’s Army Terrorist sa buong Region 12.

Kasunod nito, hinimok ni 6th Infantry Division at ng Joint Task Force Central Major General Juvymax R. Uy ang mga sanguniang pambarangay na bumalangkas ng resolusyon upang ideklarang ‘persona non-grata’ ang mga nabanggit na terorista.

Sinabi ito ni Major Gen. Uy sa isinagawang RPOC 4th Quarter Meeting sa Carpenter Hill, Koronadal City.

Nauna rito, idineklara ni Gen. Uy nab ago sumapit ang December 31, 2020 ay tapos na ang problema sa mga rebeldeng NPA sa Soccsksargen region.

-0-

-0-

NARITO ang mga balitang mula sa Tingog Mindanao Radio Alliance o TIMRA hatid ng MX3 CAPSULE AND TEA na ipinamamahagi ng DMI Medical Supplies.

NAGBABALA SI DAVAO CITY MAYOR SARA DUTERTE sa kumakalat na facebook account na ginagamit angkanyang pangalan at naghihingi ng pondo para sa mga biktima ng bagyong si Ulysses sa northern Luzon.

Ayon kay Mayor Sara, wala siyang personal Facebook account at scammers ang gumagamit ng pangalang Sarah Duterte Carprio FB account.

Idinagdag ni Sarah na wala din siyang GCash account. At ang taong nagpakilalang si Meddelyn Duterte ay isang manloloko.

Nabatid na may mga nagbigay na ng pondo na mga mayor ng Soccsksargen at Davao regions at ipinadaan sa GCash Account.

-0-

SA ZAMBOANGA CITY, gumawa ang local government ng mental health program upang gutunan ang tumataas na bilang ng mga suicide o pagpapakamtay.

Sinabi ni City Mayor Maria Isabelle Climaco-Salazar na naglaan na ang local government unit ng pondo para sa programang pangangasiwaan ng mental health professionals.

Nauna nang inamin ni Zamboanga City health officer Dr. Dulce Amor Mirative na ang tumataas na kaso ng stress dahil sa Covid-19 ang isa sa main reasons bakit marami ang nagpapakamatay.

-0-

SA ZAMBOANGA DEL NORTE, patay ang isang mataas na lider ng New People’s Army (NPA) sa naganap na encounter sapagitan ng mga rebelde at ng tropa ng pamahalaan sa bayan ng Tampilasan.

Sinabi ni Westmincom chief Lt. Gen. Corleto Vinluan na ang nasawing NPA leader na si Leonido Nabong, ay deputy secretary of the NPA’s Western Mindanao Regional Party Committee, at may patong sa ulo na P6.1 million dahil sa ibat ibang kaso tulad ng extortion, robbery at kidnapping.

-0-

SA VALENCIA CITY, inihayag ng National Economic and Development Authority (Neda)-Northern Mindanao, na wala masyadong epekto sa ekonomiya ng lungsod ang pagsasara ng Gaisna Mall mula Nov. 5. 

May epekto pero insignificant ito, ayon kay Neda-10 Regional Director Mylah Faye Aurora Cariño.

Ipinasara ni Valencia Mayor Azucena Huervas ang mall matapos na may magpositibo sa loob at upangt isagawa ang disinfection.  Kung kailan ito bubuksan muli wala pang katiyakan.

-0-

SA CAGAYAN DE ORO CITY, sinabi ni Mayor Oscar Moreno na maaring alisin ang curfew sa lungsod kapag bumaba ang bilang ng Covid-19 infections sa siyudad.

Kung sampu na lang kada araw ang magpositibo sa virus bago mag Pasko, maaring alisin ang 9 p.m. to 5 a.m. curfew hours.

-0-

LOCAL...

Kahit paman nakakaras pa ang buong mundo sa health crisis dahil sa COVID-19, hindi ito hadlang para sa mga employer na hindi ibigay ang 13th month pay ng kanilang mga mangagawa.

Ito ang binigyang linaw sa radyo BIDA ni DOLE 12 Regional Director Reymundo Agravante. Inihayag ni Agravante na no request o hindi sila tumatanggap ng application for exemption ng mga employer kahit paman ang ilang mga establisyemento ay nakakaranas pa ng pagkalugi dahil sa krisis habang ang iba naman ay bumabawi pa lamang.

Mandatory ang pagbibigay ng 13th Month Pay on or before December 24 kada taon, maari itong ibigay ng buo o hatiin sa isang taon. Kung may mga empleyado naman anyang hindi mabibigyan ay maari lamang lumapit sa kani-kanilang DOLE respected field offices, para sa North Cotabato ito ay matatagpuan sa Kidapawan City para sa kaukulang aksyon.

Entitled dito ang mangagawa na nakapagtrabaho ng kahit isang buwan lamang sa calendar year. Kasalukuyan din anya ang magpapatupad ng ng CAMP 2 para sa mga mangagawa sa pribadong secktor na lubos naapektuhan ng COVID-19. NDBC BIDA BALITA

-0-

LOCAL...

Pinaghahandaan na rin ngayon ng pamahalaang panlalawigan ang posibleng magiging epekto ng malakawang pagbaha sa North Cotabato lalo pa’t nakakaranas pa rin ang probinsya ng mga pag-ulan.

Nabatid na bumisita sa tanggapan ng gobernadora si Mindanao Development Authority Policy Planning and Project Development Officer Joey Recimilla upang magbigay ng briefing tungkol sa mga malalaking ilog sa Mindanao lalong-lalo na sa lalawigan.

Ipinaliwanag ni Recimilla na isa sa pinagmumulan ng matinding pagbaha sa lahat ng mabababang lugar sa North Cotabato ay ang Pulangi river. Sa naging tugon ni Cotabato Governor Nancy Catamco, dapat anyang makabuo ng komprehensibong pagpaplano, kasama ang mga Local Govt Unit para sa ‘channeling’ ng tubig. Sa pamamagitan nito mas epektibo ang pagsasaayos ng mga dike, at mga kanal upang hindi masasayang ang pera ng gobyerno.”

Ngayong darating na nobyembre 27 ay tinakdang magkakaroon ng Mindanao River Basin Management Council meeting sa Amas Capitol Rooftop upang matalakay ang mga solusyon, panukala at mga plano ng ahensya at ng pamahalaang Probinsya kaugnay sa pagbaha sa mga low lying areas at mga main tributaries o malalaking ilog.

Samantala, patuloy ding kumakatok ang NDBC para sa lahat ng mga nais tumulong sa mga pamilya na biktima ng pagbaha sa ibat-ibang lugar. NDBC BIDA BALITA

-0-

LOCAL...

Bilang ng mga nabuntis sa North Cotabato ngayong pandemic tumaas ayon sa IPHO, abot na sa 36-thousand

Tinatayang nasa 36 thousand na mga kababaihan ang nabuntis ngayong panahon ng pandemic ayon sa tala ng Integrated Provincial Health Office o IPHO North Catabato ngayong taon. Mas mataas ito ng bahagya kung ikukumpara sa sa 35-thousand na bilang noong 2019 sa kaparehong panahon.

Ito ang nabatid ng Radyo Bida sa patuloy na information education campaign ng IPHO kasabay ng isinasagawang serbisyo caravan sa mga malalayong barangay ng probinsya. Layun nito na maituro sa mga ina ang tamang pangangalaga sa kanilang kalusugan habang nagbubuntis.

Ayon sa IPHO, ilan sa mga dahilan ng mataas na pregnancy rate ngayong pandemic ay dahil marami ang nagsiuwian at napilitang manatili sa kanilang mga tahanan habang umiiral ang community quarantine. Samantala, tumaas din sa 13 ang bilang ng maternal death sa lalawigan ngayong taon. Mas mataas ng bahagya sa sampung kaso nitong nakalipas na taon. NDBC BIDA BALITA

-0-

LOCAL...

Umakyat pa sa 267 ang kabuuang kaso ng COVID-19 sa North Cotabato batay sa pinakahuling ulat ng DOH nitong weekend. Ang ika 266th case ay 55 years old na lalaki na mula sa bayan ng Matalam. Siya ay isang Authorized Person Outside Residence (APOR) na may travel history mula sa Davao City.

Nakaranas siya ng sintomas dahilan para sumailalim sa swab testing. Ang ika 267th case naman ay lalaki din na taga Kidapawan City. Siya ay kapatid ni Patient 252 na may close contact sa nasabing pasyente.

Ang pasyente ay medical technologist na nagtatrabaho sa Kidapawan City at isa ring APOR. Kasalukuyang naka-isolate sa Kidapawan City Temporary Treatment and Monitoring Facility. Batay sa isinagawang contact tracing, nasa labin isa katao ang nakaquarantine na nakaclose contact ng mga panibagong pasyente. NDBC BIDA BALITA

-0-

LOCAL...

Magpasalamat sa halip na magpanic. Ito ang panawagan ni South Cotabato Provincial Health Officer Dr. Rogelio Aturdido Jr. sa mga mamamayan na makatatanggap ng text mula sa mga COVID-19 contact tracer.

Payo ni Aturdido sa mga makatatanggap ng text message sa halip na mangamba dapat na maging mapagmatyag na lamang sa mga sintomas ng COVID-19.

Ayon kay Aturdido alin man sa mga sintomas na ito ang ubo, sipon, lagnat, pananakit ng lalamunan at pagkawala ng panlasa at pangangamoy. Binigyan diin din nito na mahalaga din sa mga na-trace sa pamamagitan ng text na magsuot ng facemask. Ito ay upang hindi na makahawa pa ng virus sakali mang asymptomatic o walang symptoms ang mga ito.

Sinabi din ni Aturdido dapat pa ngang pagpasalamat ang mga nakatanggap ng text message dahil mas mapangalagaan ng mga ito ang kanilang mga sarili. Voice Clip….Si South Cotabato Provincial Health Officer Dr. Rogelio Aturdido Jr. Sa ngayon ang provincial health office ng South Cotabato ay nakapagtala na ng mahigit 800 Covid-19 cases.

-0-

LOCAL...

Maging handa sa lahat ng oras. Ito ang panawagan sa mga mamamayan na nakatira sa mga peligrosong lugar ni Office of the Civil Defense o OCD 12 Information Officer Jorie Mae Balmediano.

Sinabi ito ni Balmediano kasunod ng malalakas na buhos ng ulan na naranasan sa iba’t ibang bahagi ng rehiyon nitong mga nakalipas na araw. Hiling ni Balmediano sa mga mamamayang nakatira malapit sa mga pampang ng ilog, sapa at bangin maging mapagmatyag sa posibleng mga pagbaha at landslide.

Dinagdag din nito na aasahan na ng mga mamamayan sa rehiyon ang madalas na mga pagulan nitong huling quarter ng 2020. Payo pa nito sa mga mamamayan na huwag magatubiling lumikas kung kinakailangan. Voice Clip….Si OCD 12 Information Officer Jorie Mae Balmediano.

Kinumpirma din ni Balmediano na nagpadadla na ng logistic support para sa mga sinalanta ng Bagyong Ulysses sa Luzon area ang OCD 12.

-0-

LOCAL...

Magkakaroon na rin ng Provincial Training Center ang Technical Education and Skills Development Authority o TESDA sa Surallah, South Cotabato.

Ang tituto ng lupa na pagtatayuan sa nasabing pasilidad ay bininigay mismo ni Surallah Mayor Antonio Bendita kay TESDA 12 Regional Director Rafael Abrogar II. Ang suporta ng lokal na pamahalaan sa proyekto sa kabila ng COVID-19 pandemic ay ipinagpasalamat naman ni Abrogar.

Ayon kay Abrogar, maraming technical vocational courses na mapagaaralan sa provincial training center ang mga mamamayan hindi lamang ng Surallah, kungdi maging ng karatig lugar. Ang pagtatayo ng provincial training centers sa mga lalawigan at rehiyon ay bilang pagtalima na rin s autos ni TESDA Secretary Isidro Lapeña.

Layun nito na maabot ng serbisyo ng pamahalaan maging ang mga malalayong lugar sa bansa.

-0-

LOCAL...

Abot na sa mahigit 35 thousand ng mga manggawa sa pribadong sektor sa region 12 ang apektado ng COVID-19. Ito ay base naman sa datus ng Department of Labor and Employment o DOLE 12 mula Pebrero hanggang noong Oktobre.

Ayon kay DOLE 12 Assistant Regional Director Sixto Rodriguez Jr., pinakarami sa mga ito na 19,435 ay apektado ng temporary closure ng 1,668 na mga establisemento. Habang 14,031 na mga mangagawa ang apektado ng flexible work arrangement ng 621 na mga kompanya sa rehiyon

Kinumpirma din ni Rodriquez na 147 na mga establisemento din sa rehiyon ang nag-retrench ng 1,611 nilang mga empleyado. Habang mayroon namang 324 na mga empleyado ang tuluyan nang nawalan ng trabaho matapos magsara ang labinpitong mga establisemento sa rehiyon.

Kaugnay nito, tiniyak naman ni Rodriquez ang tulong ng DOLE 12 sa mga apektadong mangagawa. Kalakip dito ang pagsiguro na mabigyan sila ng kaukulang mga benepisyo tulad ng separation pay. Ayon kay Rodriguez ang DOLE ay mayroon ding COVID-19 Adjustment Measures Program O CAMP na nagbibigay ng pinansyal na tulong sa kwalipikadong mga mangagawa.

Bawat benepisyaryo nito ay makatatanggap ng tig limang libong pisong financial assistance.

-0-

LOCAL...

Isinailalim ng Department of Agriculture 12 sa online training sa Registration of Ownership of Agricultural and Fisheries Machinery and Equipment System o RAFMES sa mga local government unit sa North Cotabato at Sarangani Province.

Pinangunahan mismo ito ni DA 12 Regional Executive Director Arlan Mangelen. Layon ng training na maipaliwanag sa mga LGU ang Agricultural and Fisheries Mechanization Law. Pinagusapan din ng mga participant ang mga requirerment at proseso sa registration. Ayon kay RD Mangelen, sa pamamagitan ng training ay masisiguro ng mga LGU na magamit ng tama ng mga benepisaryo ang ipinagkaloob sa kanilang farm machinery.

Dinagdag din ni Mangelen na sa tulong ng Department of the Interior and Local Government kanila ring ma-evaluate ang mga programa ng DA sa mga komunidad. Binigyan din nito na sa pamamagitan ng Farm and Fisheries Consolidation and Clustering Program ni Agriculture Secretary William Dar, mas matutulungan nila ang mga sa fishing sector sa pamamaigtan ng pagbibigay ng dagdag na pondo at equipment.

Nakatakda namang magsagwa ng kahalintulad na training ang DA 12 sa mga lalawigan ng South Cotabato at Sultan Kudarat ngayong lingo.