NDBC BIDA BALITA (April 23, 2024)

HEADLINES

1   BIFF leader Kagi Karialan at 11 mga tauhan, patay sa Army offensive sa Maguindanao del Sur; sabi ng BIFF laban nila di pa tapos

2   Maj. Gen. Rillera, pinuri ang tropa na nakasagupa ng BIFF, sana matahimik na ang lugar, aniya

3   BAYAN NG BANGA SA South Cotabato, nasa state of calamity na din

4   MAGUINDANAO DEL SUR, isinailalim sa state of calamity dahil sa tindi ng epekto ng El Nino

5   KASIRAANG DULOT ng El Niño sa South Cotabato nasa P195 million na, ayon sa PDRRMO

6   KIDAPAWAN TRAFFIC management unit, naglatag na ng final instructions sa operasyon ng traffic lights

7   HIGIT P2.7 million na shabu, nakumpiska sa isang drug suspect sa Maguindanao Norte

SA ATING PAMBUNGAD NA BALITA…

INAMIN ng tagapagsalita ng BIFF na kabilang sa nasawi ay si Mohiden Animbang alias Kagi Karialan, lider ng isa sa tatlong faction ng BIFF.

Sa panayam ng DXMS Radyo Bida, sinabi ni BIFF spokesperson Abu Supyan 11 lang kanila ang nasawi sa labanan na nagsimula alas 6 ng umaga hanggang alas 3 ng hapon kahapon.

Aniya, sinalakay sila ng mga sundalo habang sila ay nagpapahinga sa isang open field sa Barangay Kitango.

Dagdag ni Supyan, pinalibutan umano sila ng mga sundalo at ginamitan ng air asset kaya hindi nila ito  Napaghandaan.

Dahil sa nangyari ay nagbabala si Supyan na magpapatuloy ang kanilang laban at pinayuhan ang mga residenteng malapit sa mga kampo ng sundalo na dumistansya muna para hindi madamay.

-0-

ISANG MAJOR accomplishments ng pamahalaan ang resulta ng military operation na pinangunahan ni First Brigade Combat Team na pinamumunuan ni Brig. Gen. Jose Vladimir Cagara laban sa BIFF Kagi Karialan faction.

Sinabi ito ni 6th Infantry Division commander Maj. Gen. Alex Rillera.

Gayunman, nagpahayag siya ng kalungkutan na umabot pa sa ganito dahil maraming pagkakataon na inalok ng gobyerno ang BIFF na sumuko at magbagong buhay pero di pinakinggan.

Sinabi ni Rillera na matagal na nilang tinutugis ang grupo ni Mohiden Animbang alias Kagi Karialan at mga tauhan nito.  Na-corner napalibutan sila kahapon ng umaga ng tropa ng pamahalaan.

Kabilang sa napatay ang kapatid ni Karialan na si Saga Animbang, operations chief ng kanilang grupo.

Sabi ng Army, 12 ang patay, sabi naman ng BIFF spokesman na si Abu Supyan ay 11 lang ang nasawi sa kanilang hanay.

Noong March 22, nasawi sa military operation si Abu Halil, ang training officer ng BIFF-Karialan Faction at kapatid ni Khadafi Abdulatif na siyang chief of staff ng BIFF-Karialan faction.

Ayon kay Rillera, matagal nang pinapakiusapan ng militar, MILF at gobyerno ang grupo nina Karialan na magbalik-loob na sa pamahalaan pero tumanggi.

-0-

NANGANGAILANGAN ngayon ng 600 MGA bagong officer at enlisted personnel ang Philippine Airforce.

Dahil dito, hinikayat ni Philippine Airforce Tactical Operations 12 Director for Admin and Personnel 2LT Julyle Tampus ang mga kabataan sa BARMM at buong Central Mindanao na sumali sa kanilang hanay.

 Ayon kay Tampus, kabilang sa requirements at qualifications para sa special enlistment ay dapat natural born Filipino citizen, 5 ft ang height, physically and mentally fit, magdala ng PSA, transcript of records o TOR na may 72 units, K-12 diploma at 2 pcs 2X2 picture.

Para naman sa mga gustong maging officers, maliban sa ito ay may Bachelor's Degree, halos pareho rin aniya ang requirements at qualifications.

Hinikayat din ni Tampus na sumali ang mga nagtapos ng engineering courses, aviation, aircraft maintenance at Mass Communication.

Sinabi naman ni 2TG Eric John Ykutanen na gananagain ang Limited Pysical Examination and Screening of Documents sa May 6 to 15, 2024 habang ang araw ng final examination ay sa May 22 to 24.

Sa mga interesado, maaaring aniyang pumunta sa Headquarters ng Tactical Operations Group 12 sa Datu Odin Sinsuat, Maguindanao del Norte, malapit ito sa Awang Airport.

Para naman sa basic salary,  abot sa P29,000 ang enlisted personnel habang P43,000 ang officer.

-0-

ISINAILALIM na sa state of calamity ang buong probinsya ng Maguindanao del Sur matapos 20 mga bayan na ang nakapagtala ng matinding epekto sa sektor ng agrikultura na dulot ng El Niño.

Batay sa inaprubahang resolusyon ng Sangguniang Panlalawigan, mahigit 5,000 mga magsasaka at mangingisda na ang apektado ng El Niño.

Ayon din sa datos mula sa mga Local Govrnment Units ay abot na sa mahigit P345 million ang kabuang danyos sa sektor ng magsasaka at mangingisda sa probinsya.

Nauna na ring nagdeklara ng state of calamity ang pitong mga bayan sa Maguindanao del Sur.

Ang kawalan ng ulan ang isa rin sa nakapalala sa El Nino dahil walang mapagkukunan pa ng tubig ang mga magsasakang umaasa lang sa ulan para sa kanilang mga pananim.

Naghahanda na ang probinsya para sa pamamahagi ng agarang tulong sa mga residenteng apektado ng El Nino.

-0-

HIGIT P2.7 million pesos na halaga ng shabu, nasabat sa isang drug suspek sa Sultan Kudarat, Maguindanao Norte

HINDI na nakapalag ang isang drug suspek nang mahuli ng mga pulis sa ikinasang drug buy bust operation pasado 1:00 ng hapon kahapon sa Brgy. Limbo, Sultan Kudarat, Maguindanao Del Norte.

Kinilala ni Sultan Kudarat town police chief Lt.Col. Esmail Madin ang nahuli na si Jobert Ballyque Paches, 27-anyos, may asawa na taga Sitio Salamat, Mother Poblacion, Cotabato City.

Nahuli ang suspek matapos nitong mapagbentahan ng shabu ang isang police asset.

Narekober sa kanya ang walong sachet ng hinihinalang shabu na may halagang abot sa P2,720,000, ginamit nitong mini-van, boodle money at iba pang mga non-drug item.

Kulong na ngayon ang suspek sa Sultan Kudarat PNP lock-up cell at sasampahan ng kasong paglabag sa RA 9165 o Comprehensive Dangerous Drugs Act.

Mula Enero ng taong ito, mahigit P50 million ang kabu-uang halaga ng shabu na nakumpiska ng PDEA-BARMM sa rehiyon.

-0-

Umabot na sa P195 million ang danyos ng El Niño Phenomenon sa South Cotabato.

Ayon kay PDRRMO OIC Rolly Doane Aquino higit sa P157 million dito ay nasa sector ng agrikultura.

Habang ang P38 million naman ay danyos ng mga insidente ng sunog kaugnay pa rin sa dry spell.

Sa kabila nito ayon pa kay Aquino, hindi pa maaring irekomenda ng PDRRMO ang pagdeklara ng State of Calamity sa buong lalawigan.

Sa ngayon kasi ayon kay Aquino, tanging Surallah pa lang ang  nagdeklara nito.

Gayunpaman ayon kay Aquino, inaasahan nilang susunod na magdeklara ng State calamity ang mga bayan ng Banga at Tantangan.

Dagdag pa nito, ang PDRRMO ay nakapagpadala na rin ng 1,500 na family food packs para sa mga mamamayan ng Surallah na apektado ng El Niño.

Pinulong na rin ng PDRRMO kahapon ang mga concerned na tanggapan ng provincial government bilang paghahanda sa posibleng pagdeklara ng State of Calamity sa buong lalawigan

-0-

Ingatan ang baga, balat at tiyan na pinaka-apekto tuwing mainit ang panahon.

Ito ang payo sa publiko ni DOH 12 Medical Officer Dr. Charmaine Pearl Cedeño.

Ayon kay Cedeño, kasabay ng pagpasok ng taginit sa rehiyon ang pagdami rin ng mga kaso ng skin diseases, respiratory illness at gastrointestinal diseases.

Ipinunto pa nito na habang palala ang taginit, mas dadami din ang summer-related diseases.

Kaya payo ni Cedeño sa mga mamamayan, iwasan ang pagbilad sa araw mula alas dyes ng umaga ang hanggang ala una ng hapon.

Mahalaga din ayon ka Cedeño ang pagsusuot ng kumportableng damit at higit sa lahat ang pag-inom ng maraming tubig para makaiwas sa sakit ngayong summer season.

-0-

Forest fire prevention para maibsan ang epekto ng El Niño sa kapaligiran itinuro ng DENR 12 sa kanilang mga stakeholder sa South Cotabato

Pinangunahan ng DENR 12 ang dalawang araw na forest fire prevention training sa Lake Sebu, South Cotabato.

Layon nito na maibsan ang epekto ng El Niño sa kapaligiran

Dinaluhan ito ng mga kinatawan ng Municipal Environment and Natural Resources Office, Allah Valley Protected Landscape, Mt. Matutum Protected Landscape, barangay chairpersons, kagawads, sitio leaders, at PENRO South Cotabato personnel.

Itinuro sa mga ito kung papaano maiwasan at makontrol ang grass fire incidents.

Tinawag naman ni PENRO OIC Rosalinda Cortez ang mga participant na tagapanggol ng kalikasan.

Ayon pa kay Cortez, mahalaga ang mga natutunan ng mga ito sa training para mapigilan ang forest fire.

Hamon pa ni ni Cortez sa mga participant, gamitin ang mga natutunan para makatulong sa kanilang komunidad.

Paalala pa ni Cortez ,ang mga trainee ay matatawag na bayani ng Kalikasan at pinagkatiwalaan na protektahan ang natural resources para sa susunod na henerasyon.

-0-

Isa patay lima sugatan sa banggaan ng dalawang mga sasakyan sa Koronadal

Magingat sa pagmamaneho para makaiwas sa disgrasya.

Ito ang paalala sa publiko ni Koronadal City PNP Traffic Section Investigator Police Master Sergeant Leo Dimaculangan.

Kasunod ito ng banggaan ng isang SUV at pick up truck sa national highway barangay Morales na ikinasawi ng isa katao.

Kinilala ni Dimaculangan ang biktima na si Reynaldo Pedroso.

Sugatan din at nagpapagaling pa sa ospital ang limang mga kasamang pasahero ni Pedroso sa SUV vehicle kabilang ang apat mga bata.

Ayon pa kay Dimaculangan nabangga ng SUV na patungong Tacurong ang pick-up truck na tumatawid sa highway para mag-left turn.

Dahil sa lakas ng pagkakabangga nito, wasak ang harapang bahagi ng SUV.

Ligtas naman sa insidente  ang driver ng SUV na si Felix Pedroso, 51 anyos taga bayan ng Banga at driver ng nabangga nitong pick-up na si Robert Advincula ng Koronadal.

-0-

Idineklara na rin ang State of Calamity sa Banga, South Cotabato dahil sa epekto ng El Niño Phenomenon.

Kinumpirma ito ni Banga Vice Mayor at Sangguniang Bayan Presiding Officer Gemma Lloren.

Layon nito ayon kay Lloren na magamit ang quick response fund ng LGU para tugunan ang epekto ng dry spell sa kanilang lugar.

Kaugnay nito, tiniyak ni Lloren ang tulong ng LGU sa mga mamamayan ng Banga na apektado ng tagtuyo’t.

Ayon sa datus ng MDRRMC,umabot sa higit P114 million ang danyos ng El Niño sa sector ng agrikultura sa Bangas.

Kabilang dito ang P30 million pesos na halaga ng maisan sa may isang libong ektaryang lupain, P30 million pesos na halaga ng 143 ektaryang palayan, at higit sa P75 million pesos na high value crops sa may dalawang ektaryang lupain.

Apektado rin ng El Niño ang higit 1,000 mga magsasaka sa Banga.

-0-

IPAPATAWAG ni M'lang Vice Mayor Joselito Pinol ang taga Municipal Social Welfare and Development at Municipal Disaster Risk Reduction and Management Office (MDRRM) sa susunod na regular session.

Ito ay upang ma-ilatag at maiayos ang sistema ng pamimigay nila ng ayuda mula sa 5.5-Million pesos na pondo mula sa Calamity Fund ng lokal na pamahalaan.

Nakalaan ito para sa bigas na tig-lilimang kilo bawat pamilya mula sa tatlong kategorya kung saan prayoridad ang nasa pinakamahirap na pamilya.

Maliban pa dito ay nakatakda din silang gumawa ng isang resolusyon para pondohan ang subsidiya sa gasolina at pagbili ng karagdagang water pump para sa agricultural crops ng mga apektadong magsasaka at pagpapainom ng tubig sa kanilang mga alagang hayop.

Nabatid sa report na, karamihan sa mga barangay ang natuyo na ang mga poso o bomba ng tubig dahil sa tindi ng init.

Sa ngayon ay nasa P346-Million na ang danyos sa sektor ng agrikultura sa bayan dahil sa El Nino.

-0-

DALAWANG Linggo bago pa man ang kauna-unahang operasyon ng Artificial Intelligence o AI Equipped na traffic lights sa Kidapawan ay pusposan na ang paghahanda ng Traffic Management Enforcement Unit (TMEU).

Ayon kay TMEU Head Moises “Boy” Sernal na automatic at sensored ang bagong traffic lights at equipped din ng CCTV.

Ang nasabing AI technology na rin aniya ang automatic na nagpapapalit-palit ng tatlong kulay at hindi na kailangan ang operasyon ng personnel nila sa command center kung saan isinasagawa ang monitoring.

May button naman para sa mga pedestrian kung nais nilang tumawid.Pero aasahan pa rin aniya ang dagdag na personnel nila sa mga unang dalawang Linggo para mabigyan ng guidance ang mga motorista at pedestrian.

Magkakaroon naman ng 30 meter radius mula sa traffic lights kung saan ipinagbabawal ang pag-park ng mga sasakyan na siguradong makaka apekto sa mga establisyemento tulad ng isang malaking ospital at simbahan.

Inaayos na rin nila ang proseso sa loading at unloading sa nasabing establisysmento at simbahan.

Nakatakdang buksan ang traffic lights sa May 5, 2024 kung saan ang pagsisimula rin ng dry run na wala munang sanctions ang mga violators.

-0-

INAASAHANG makakatangap na ng tulong ang ilang mga apektadong magsasaka sa Matalam, North Cotabato na apektado ng El Nino.

Sa panayam kay Matalam Senior Agriculturist Brian Alagano nasa 16 nabarangay na ang pinaka-apektado ng tag init.

Nasa mahigit 3 milyon naman ang kabuang danyos sa mga pananim ng mga magsasaka sa lugar na mas maliit kung ikukumpara sa karatig bayan nito  na nag deklara  na ng state of  calamity  dahil sa laki ng  pinsala  sa  kanilang pananim.

Sa pahayag ni Alagano sa ngayon ay namimigay na sila ng tulong para sa mga magsasaka sa ilalim ng rice farmer financial assistance mula sa National Government.

Samantala, sa lebel naman ng Local Government ng Matalam makakatangap naman ng karagdagang tulong ang mga magsasaka mula naman sa pondo ng MDRRM na may kabuang bilang na P500,000 na siya namang ibibili ng rice and corn seedling na ipamamahagi sa mga magsasaka.

Sa ngayon ay tinatapos na pa ng OMAG ang distribyusion ng paunang tulong ng DA na cash assistance na nagkakahalaga ng 5,000 pesos bawat magsasaka.

-0-

Mga magsasakang apektado ng El Nino isa sa mga target na benipisyaryo ng TUPAD  Program ng Dole

NAKIKIPAGUGNAYAN na si DOLE Region 12 information Charles Bataga sa Department of Agriculture upang humingi ng listahan ng mga magsasakang naging apektado ng EL Nino na silang isa sa mga ikukunsiderang benipisyaryo ng programa.

Ang kukuning bilang ng benepisyaryo ay nakadepende parin sa allocated budget na inilaan para sa TUPAD Program ng gobyerno.

Sa paglalahad ni Bataga kalimitang dumaraan muna sa Brgy o local government ang mga listahan na mga natukoy na benipisyaryo bago ito i-validate ng kanilang opisina.

Nilinaw rin ng opisyal na tanging isang beses lamang bawat taon pwedeng ma kwalipika bilang benipisyaryo ng tupad mula sa bawat isang pamilya at kung sakaling palarin na makapasok sa programa ay obligado silang mag sumite ng dtr o mga actual report bilang pruweba ng kanilang naging serbisyo.

-0-

PINAGIINGAT ngayon ng Bureau of Fire Protection ang mga motorista lalo na ang mga mahilig magiwan o mag park sa kanilang mga motorsiklo na babad sa sinag ng araw.

Maaari kasi itong masunog dulot ng sinag ng araw na tumatama o nag re-reflect sa side mirror at tumatama sa ibang bahagi ng motorsiklo na highly combastible o mabilis masunog tulad ng upuan.

Ayon kay FO1 Abdul Asis Rias ng BFP Kidapawan, tinatawag itong magnified sunrays na hindi malabong mangyari ngayon dahil sa tindi ng init ng panahon.

Maliban dito delikado rin ang mga nakatambak na mga bote ng inumin o anumang salamin na nakatapat sa araw dahil nakaraang mga buwan sa Barangay Sudapin nasunog ang istruktura dahil lang sa mga boteng naka expose sa araw.

Panawagan ni Rias na huwag direktang  i park ang mga motorsiklo o sasakyan na direktang tinatamaan ng sikat ng araw at proper housekeeping, ligpitan aniya ang mga bote, salamin o kahit ang makinis na kaldero ay pwedeng magdulot ng sunog kapag natapat sa araw.

-0-

UMABOT NA SA 75.5 percent o 1,034,841 ang bilang ng mga batang edad anim na buwan hanggang sampung taong gulang ang naturukan na ng bakuna laban sa measles mula target population ng Ministry of Health o MOH-BARMM na 95 percent o kabuuang 1,371,284.

Sinabi ni MOH BARMM immunization program coordinator Zyrus Dabuko sa programang Suara Kalusugan sa DXMS, resulta ito ng puspusang Measles Outbreak Response Immunization o MORI ng MOH na nagsimula noong April 1 hanggang April 20.

Magtutuloy-tuloy ang MORI ng MOH hanggang May 10, 2024.

Samantala, malaking hamon pa rin sa MOH na hinikayatin ang iba pang mamamayan na kumbinsihin ang kanilang mga nasasakupan na magpabakuna laban sa measles.

Nangungunang dahilan ayon sa MOH ang takot na baka may masamang epekto ang bakuna sa kanilang kalusugan at dahil sa lumang paniniwala na hindi ligtas ang bakuna sa kalusugan ng tao.

Sa ngayon, puspusan pa rin ang pagsisikap ng MOH katuwang ang Regional Epidemiology Surveillance Unit, IPHO, at RHU upang mabakunahan ang lahat ng mga unvaccinated na bata sa rehiyon.