NDBC BIDA BALITA (April 4, 2024)

HEADLINES

1   GRASS FIRES naitala sa Pigcawayan, North Cotabato, ang paggawaan daw ng uling ang dahilan, sabi ng BFP

2   SA MLANG, North Cotabato, may grass fire din

3   LIMANG barangay sa Kidapawan, labis na apektado ng tagtuyot, higit P2.5-million na damages, naitala

4   SOUTH Cotabato, handa raw sakaling lumala ang El Niño, ayon kay Governor Tamayo

6   KORONADAL MAYOR, nagpaliwanag bakit nasa kamay ng mga education officials ang pagkansela ng klase

7   SA SOCCSKSARGEN REGION, may mga bansot, at programa upang itoy maiwasan ay tinututukan ng Nutrition Council

8   KAWANI ng Sultan Kudarat State University Graduate School, natagpuang patay sa Isulan

SA ATING PAMBUNGAD NA BALITA…

-0-

IPINANUKALA NI Maguindanao del Norte Gov. Abduraof Macacua sa Bangsamoro Parliament ang pagbubuo ng Bangsamoro Peace Museum.

Ginawa ni Macacua ang proposal nang siya ay magsalita sa Grand Iftar ng provincial government na dinaluhan ni Presidential peace adviser Sec. Carlito Galvez sa Barangay Gambar, Kabuntalan Mother town.

Ayon kay Macacua, ang museum ay maglalaman ng mga pangalan at nagawa ng mga taong may malaking papel sa Mindanao peace process.

-0-

Sa kabila ng panawagan ng mga CSO na palawigin ang transition period sa BARMM, iginiit ni Peace and Reconciliation Sec. Carlito Galvez na hindi na magkakaroon ng extension ang Bangsamoro Transition Authority.

SAPAT na ang anim na taon na transition period, ayon kay Galvez.

Binigyang diin ito ni Galvez sa kanyang pagdalo sa Grand Iftar ng Maguindanao del Norte provincial government kahapon.

Ayon kay Galvez, malinaw aniya ang direktiba ni P. Marcos Jr. na ituloy ang kauna-unahang Parliamentary Elections sa Bangsamoro Region sa 2025.

Sinabi ni Galvez na nakatakdang magsagawa ang COMELEC ng voter registration sa Camp Darapanan at Camp Abubakar kaya’t matutuloy ang election sa susunod na taon.

Una nang hiniling ng ilang mga Civil Society Organizations o CSOs sa Malacañang na palawigin pa ang Bangsamoro Transition Period.

-0-

Welcome para sa BARMM government ang panawagan ng Civil Society Organizations na 3-year extension ng BTA Parliament pero mas gugustuhin nito na magkaroon ng halalan sa 2025.

May mga CSO na nanawagan ng extension ng Bangsamoro Transition government dahil daw di pa ganap na naisakatuparan ang nilalaman ng peace agreement.

Sinabi ni BARMM Spokesperson Mohd Asnin Pendatun, meron nang Electoral code, redistricting, local governance code at iba pang mahahalagang batas kaya wala ng balakid sa 2025 parliamentary elections.

Bagaman at binibigyang halaga aniya ng BARMM ang papel ng mga CSO sa usaping pangkapayaaan pero binigyang diin ni Pendatun na ang direksyon ng regional government ngayon ay tungo sa 2025 parliamentary elections.

October 28, 2021 nang pinirmahan ni Former President Rodrigo Duterte ang batas na nagpapalawig ng BTA Partliament hanggang sa 2025 at ipinagaliban ang kauna-unahang parliamentary election na itinakda sana noong 2022.

-0-

Tampakan LGU nag-suspende na rin ng afternoon face-to-face classes matapos na katigan ni Mayor Leonard Escobillo ang rekomendasyon ng mga District Supervisor at Head of Schools na wala nang pasok sa hapon sa mga paaralan.

Magsisimula naman ito ngayong araw Abril 4 at magtatagal hanggang sa Abril 30, 2024.

Sakop ng class suspension ang mga Day Care at Elementary Pupils at maging High School, at Senior High School students sa mga pampubliko at pribadong eskwelahan sa nasabing bayan.

Tanging LGU Lake Sebu na lang sa South Cotabato ang hindi nakapag-suspend ng face-to-face classes ngayon dahil sa matinding init na epekto ng El Niño Phenomenon.

-0-

PORMAL NANG sinampahan ng kasong paglabag sa Republic Act 9165 or the Comprehensive Dangerous Drugs Act of 2002 ang naarestong drug suspek sa Barangay Mother Labu-labu, Shariff Aguak, Maguindanao Del Sur.

Ang 'di na pinangalangang high value target ay naaresto sa pinagsanib na pwersa ng PNP sa Maguindanao del Sur at mula sa Bangsamoro Region.

Siya ay nadakip matapos pumayag na makipagkita sa poseur-buyer sa National Hi-Way ng Barangay Mother Labu-labu.

Nakumpiska sakaniya ang limang sachet ng shabu na nagkakahalaga ng P170,000.

Nasa kostudiya na ng Shariff Aguak MPS ang suspek.

Kaugnay nito, tiniyak ng bagong regional director ng PRO-BAR na si Brig. Gen. Prexy Tanggawohn na ipagpapatuloy nila ang kanilang agresibong paglaban sa illegal drugs, lalo na ang pagtugis sa mga high-value individuals.

Kaniya ring sinabi na makikiagtulungan ang PNP sa iba pang law enforcement agencies upang masugpo ang iligal na droga sa Bangsamoro region.

-0-

South Cotabato handa raw sa paglala ng El Niño, ayon kay Governor Tamayo

May nakalatag nang mga plano, pasilidad at pondo ang provincial government na gagamitin sakali mang lumala ang epekto ng El Niño Phenomenon sa South Cotabato.

Tiniyak ito ni Governor Reynaldo Tamayo Jr.

Ayon pa kay Tamayo ang provincial government ay nakapaglagay na ng water impounding areas sa mga pataniman ng high value crops.

Sinabi rin ng gobernador na kaya pa ng mga dam sa lalawigan na mag-suplay ng tubig sa mga irrigation canal.

Ayon pa kay Tampayo kampante siyang malalagpasan ng South Cotabato ang epekto ng El Niño Phenomenon.

Nanawagan naman si Provincial Disaster Risk Reduction and Management Office OIC Rolly Doane Aquino sa mga mamamayan na huwang nang lumabas kung walang importante lakad at uminom ng maraming tubig.

Ito ay upang makaiwas sa dehydration.

-0-

Mayor Ogena ipinaliwanag kung bakit kanya-kanyang suspend ng face-to-face classes ang mga eskwelahan sa Koronadal

Binigyan ng DepEd ng otoridad ang mga school heads na magkansela ng face-to-face classes sa panahon kalamidad tulad ng nararanasan ngayong matinding init.

Ito ang dahilan kung bakit ayon kay Mayor Eliordo Ogena, kanya-kanyang deklara ng suspension of classes ang bawat eskwelahan  ngayon sa lungsod.

Naniniwala si Ogena na tama lang din ito, dahil ang mga school principal o school heads mismo ang nakakaalam ng sitwasyon ng kanilang lugar.

Gayunpaman ayon kay Ogena iuutos nito sa pamamagitan ng ipapalabas na executive order ang mga hindi saklaw sa Deped Memorandum.

Kalakip dito ayon sa alkalde ang pagbabawal muna ngayong ng outdoor activities.

Sinabi ito ni Ogena  matapos malito ang publiko dahil mga piling esklwelahan lang ang nagptupad ng half-day indefinite suspension ng klase dahil sa sa El Niño.

-0-

Mga lugar sa region 12 na may pinakamaraming bansot, tintutukan ng NNC 12

Pinulong ng National Nutrition Council o NNC 12 katuwang ang DOH 12 ang mga myembro ng Regional Nutrition Committee sa Koronadal.

Pinagusapan ng mga ito ang pagpapatupad ng Philippine Multisectoral Nutrition Project o PMNP.

Ipinunto ni DOH 12 Nutrition Officer Jessen Masukan na mahalaga kasi na matukoy ang akmang mga interbensyon para maresolba ang problema sa stunting o pagka-bansot sa mga target na local government units.

Sa region 12, prayoridad na maipatupad ang PMNP sa mga LGU na may pinakamataas na prevalence rate ng pagka-bansot.

Ang mga ito ay Banisilan sa North Cotabato, Kiamba sa Sarangani, at Palimbang sa Sultan Kudarat.

Nagbigay naman ng update ang mga lead agency sa pagpapatupad ng mga proyekto sa ilalaim ng PMNP.

Kabilang sa mga ito ang pagpapalakas ng delivery ng nutrition at primary health services ng DOH, community-based nutrition service delivery at multisectoral nutrition convergence ng DSWD at institutional strengthening, monitoring, at evaluation ng NNC.

Hiniling naman ni NNC 12 Regional Nutrition Program Coordinator Retsebeth Laquihon sa kanilang partner agency at stakeholder na suportahan ang PMNP para mas maisulong pa ang mabuting nutrisyon sa rehiyon.,

-0-

Mga plastic at iba pang basura sa sanitary landfill ginagawang hollow blocks at bricks ng environment office ng Koronadal

Pinatunayan ng city Environment and Natural Resources Office o CENRO na maari pang mapakinabangan ang mga basura sa Sanitary Landfill o SLF ng Koronadal.

Ang mga plastic at iba pang mga basura na itinatapon sa SLF facility ay ginagawa ngayon ng CENRO na picket fences, hallow blocks, bricks at maraming iba pa.

Ito ay ayon kay CENRO Supervising Environment Management Specialist Abril Ma. Lebanan ay malaking kabawasan sa mga basura sa lungsod.

Ayon pa kay Lebanan nakatutulong din ang mga produkto na gawa sa mga recyclable glass at plastic sa roadside beautification ng Koronadal.

Sa ngayon ay nakikipag ugnayan  na ang CENRO sa architect ng lungsod.

Ito ay para pagaaralan ang mga desinyo na maaring gawin sa mga produkto na gawa mula sa mga basura.

Hiling lang ni Lebanan sa publiko i-segregate o linisan sa mga bahay pa lang ang mga recyclable waste para mas madali nilang maproseso

-0-

Bangkay ng staff ng Sultan Kudarat State University sa Isulan natagpuan sa Allah River

May persons of interest na ang PNP sa pagpatay sa isang lalaki sa Isulan Sultan Kudarat.

Sa katunayan ayon kay Isulan Chief of Police Lt. Col. Julius Malcontento naghahanap pa sila ng dagdag na mga ebidensya laban sa mga salarin.

Ayon pa kay Malcontento nakita ang bangkay ng biktima sa bahagi ng Allah River sa boundary ng Barangay Biwang, Bagumbayan at Dansuli sa Isulan, Sultan Kudarat kahapon ng umaga.

Tumangi naman si Malconteno na pangalangan ang biktima dahil na rin sa kahilingan ng pamilya nito.

Gayunpaman kinumpirma ni Malcontento na ang biktima na nasa hustong gulang ay kawani ng Sultan Kudarat State University o SKSU sa Isulan.

Ayon pa kay Malcontento ang biktima ay may mga saksak sa katawan nang matagpuan na naging sanhi ng kanyang dagliang pagkasawi.

Inalaam pa ng PNP ang motibo sa krimen.

-0-

Tampakan LGU nag-suspend na rin ng afternoon face-to-face classes

Kinatigan ni Mayor Leonard Escobillo ang rekomendasyon ng mga District Supervisor at Head of Schools na pagsuspinde ng afternoon face-to-face classes sa Tampakan, South Cotabato.

Magsisimula naman ito sa Abril 4 at magtatagal hanggang sa Abril 30, 2024.

Sakop ng class suspension ang mga Day Care at Elementary pulis at maging High School, at Senior High School students sa mga pampubliko at pribadong eskwelahan sa nasabing bayan.

Tanging LGU Lake Sebu na lang sa South Cotabato  ang hindi nakapag-suspend ng face-to-face classes ngayon dahil sa matinding init na epekto ng El Niño Phenomenon.

-0-

HEADLINE: Limang Barangay o higit pa nakakaranas ng lubhang epekto ng El Nino sa Kidapawan City; 2.5 Million pesos na danyos sa sakahan, naitala Limang Barangay na ang kumpirmadong nakitaan ng lubhang epekto sa sektor ng agrikultura bunsod ng El Nino o tag-init. Ito ang inihayag sa Radyo BIDA ni Kidapawan Councilor at Committee on Agriculture Chairman Carlo Agamon kung saan sinabi nitong nasa 2.5 Million pesos na ang inisyal na danyos sa huling datus na iprinisenta sa kanila ng City Agriculture Office. Ilan sa nabanggit na Barangay ang Macebolig, Magsaysay, Amacion, Binoligan, Gayola at Onica na kadalasan ay nasa mababang bahagi ng lungsod at mga barangay na may mga tanim na gulay, mais at palay. Aniya, isa sa mga hakbang sa ngayon ng LGU ang pagrarasyon ng tubig inumin at tubig panggamit sa mga taniman. Napaghandaan naman ng lokal na pamahalaan ang El Nino nakaraang mga taon, posible pa ring malubha ang epekto nito. Nagpapatuloy ang ginagawang assessment ng City Disaster Risk Reduction and Management Office at City Agriculture Office sa karagdagang report sa danyos sa bawat barangay. Sa makatuwid, kinumpirma ni City Agriculturist Marissa Aton na may maidadagdag na mga Barangay sa una ng na-identify dahil sa mga karagdagang report na nakakarating sa kanilang tanggapan.

-0-

RESULTA ng maayos at epektibo na diasater at crisis drill na ginagawa sa paaralan rason para walang casualty at panic sa mga estudyante, staff at faculty ng M'lang National High School.

Ito ang inihayag ng Diaster Risk Reduction and Management Officer na si Wilmar Pineda sa Radyo Bida.

Aniya, naging manageable at agad nagpunta sa mga holding area na itinalaga ng Paaralan sa mga estudyante at mga guro sa panahon ng mga hindi inaasahang krisis o anumang kalamidad.

Kinumpirma din nitong walang casualty o nasaktan sa habulan ng mga suspek at PNP. Wala ring nagpanic at stampede incident sa kabila ng gulo. Kitang kita aniya ang kahandaan ng mga estudyante at mga guro sa insidente.

May ilang magulang lang aniyang nabahala pero napawi rin ito sa isinagawa nilang mediation.

-0-

ILANG linggo pa lang ang nakakalipas nang masunog ang dalawang ektaryang tubuhan sa Liboo, M'lang, North Cotabato, isang plantasyon na naman ng oil palm tree ang nasunog sa La Suerte sa nasabing bayan.

Ito ay pagmamay-ari ni Roxanne Joy Muyco Sagadan na residente sa lugar. Ayon kay FO2 Anthony Rubinos, 10 square meters ang nasunog na damuhan sa bahagi ng plantasyon. Matibay aniya ang punong ng oil palm kaya hindi ito kasamang natupok ng apoy.

Agad namang nakontrol ang apoy kinagabihan kamakalawa at naiwasang kumalat at lumaki pa ang apoy. Nabatid na matapos makapag harvest ang tauhan ng plantasyon nakaraang araw, nagkaroon ng human activity sa lugar na posibleng sanhi ng insidente.

Masasabi man nilang isang minor grass fire lang ito at hindi kalakihan ang damyos, patuloy nilang pinaalalahanan na dapat mag-ingat upang maiwasan ang sunog.

-0-

Misis na pulis na nakipaglaro ng apoy sa menor de edad na lalaki naaktuhan ng mister na pulis din sa Kabacan, Cotabato

KASONG ADULTERY ang kakaharapin ng isang 42 years old policewoman na nahuli ng kaniyang mister na police din sa loob ng lodging house habang kasama ang isang 17 years old na binata.

Ang babaeng police na may rangkong Sarhento at asawa nitong sarhento ay parehong mga nakatalaga sa isa sa mga police station sa lalawigan.

Matagala na umanong pinagdudahan ni sarhento ang misis kaya sinundan niya ito hanggang sa maaktuhan sa hindi iya inaasahang lugar.

Agad nitong nakipag-ugnayan sa kapwa police at dito na tumambad ang kaniyang misis at ang 17 years old na kabit nito.

Kinumpirma naman sa Radyo BIDA ni Atty. Jojo Alave na pwedeng makapag piyansa ang dalawang mga suspek para sa kanilang pansamantalang kalayaan.

-0-

SA PAMAMAGITAN ng rekomendasyon ng mga Public School District Supervisors kasama ang MDRRMO ay napagkasunduan na irekomenda na ang pagkansela ng pasok sa Makilala, North Cotabato.

Bunsod pa rin ito ng sobrang init na temperaturang nararanasan dahil sa epekto ng El Nino Phenomenon.

Sa anunsyo ni Makilala Mayor Armando Quibod, inihayag nito na magkakaroon ng Half-day class para sa lahat ng mag-aaral mula kindergarten hanggang Senior High School students mula (7:00-11:00 AM).

Ipamimigay naman sa mga mag-aaral ang mga Learning Activity Sheets (LAS) ay ibibigay sa mga mag-aaral sa hapon, habang ang mga guro ay mananatili sa kani-kanilang mga silid-aralan sa hapon para maihanda nila ang LAS at iba pang materyales para magamit ng mga mag-aaral.

Ang kautusan ay epektibo ngayong araw Abril 4, 2024 hanggang sa may ipapalabas ng susunod na kautusan kung mababago o babalik na sa normal ang kanilang schedule.

Samantala, sa bayan ng Tulunan, nagpatupad ng blended learning modality at modular ang ilang paaralan dahil pa rin sa init ng panahon na ipatutupad hanggang sa April 12, 2024.