NDBC BIDA BALITA (Jan. 5, 2024)

HEADLINES

1   MOH-BARMM, inirekomenda ang pag-inom ng oral rehydration solution matapos ang pagtama ng cholera sa Talayan sa Maguindanao del Sur

2   DOLE 12, sinabing dapat isumbong ang mga employer na hindi sumunod sa full implementation ng wage increase ngayong buwan

3   Lake Holon sa Tboli, South Cotabato isinara muna sa mga turista

4   Sa kabila ng nangyaring barilan, Mayor Lester Sinsuat sinabing tuloy ang adhikaing mapagkaisa ang kanilang pamilya

5   Seguridad ng publiko mas tututukan ng bagong PNP provincial director ng south Cotabato

6   Tulunan Mayor mas maghihigpit pa sa mga pasaway at lasing na drivers dahil sa dami ng aksidente sa bayan

-0-

At sa mga detalye...

LOCAL…

Humiling ng mabilisan at patas na imbestigasyon si Datu odin Sinsuat Mayor Lester Sinsuat hinggil sa nangyaring barilan kasagsagan ng pag-uusap ng kanilang pamilya sa Rosary Heights 6 nitong Martes ng hapon na ikinasawi ng kanyang police escort.

Sa opsiyal na pahayag na ipinalabas ni Mayor Lester, nagpaabot din ito ng pakikiramay sa pamilya ng pulis.

Nanawagan din ang alkalde ng mabilisang pagresolba sa kaso para mabigyan ng hustisya ang sinapit ng pulis.

Sinabi rin ng alklade na mananatili ang kaniyang adhikain na mapagkaisa ang kanilang pamilya para sa ikareresolba ng mga kinakaharap na pagsubok.

-0-

LOCAL…

MAXIMUM tolerance pa rin ang dapat ipairal ng men in uniform sa lahat ng pagkakataon, off duty man o on duty.

Ito ang payo ni Magpet PNP Town Chief police Major Rilando Dillera Jr.

May kaugnayan ito sa pamamaril ng isang sundalong sarhento na sakop ng 1002nd Camp Brigade sa apat na customer na nahihintay lang ng kanilang order sa isnag burger chain, magbibisperas ng bagong taon.

Dagdag pa ni Major Dillera, na hindi maiiwasang makihalubilo ang men in uniform sa mga sibilyan sa panahon ng kasiyahan tulad ng mga okasyon, dapat disiplina sa sarili ang mangibabaw at huwag gamitin ang baril sa pananakot.

Nabatid na dalawa sa apat na biktima ang nasawi at nagpapagaling naman ang dalawa.

Habang nakasuhan na ngayon ang suspek ng double murder at two counts ng attempted murder nawalang nirerekomendang piyansa.

Nakapiit pa rin sa custodial facility ng Magpet PNP ang suspek matapos itong isurre der ng kaniyang Battalion Commander, wala pang 24-oras matapos isagawa nito ang krimen.

-0-

Local…

Dalawang ga drug suspek ang naaresto ng Sultan Kudarat PNP matapos ang ikinasang drug buy-bust operation, tanghali kahapon sa Barangay Salimbao Sultan Kudarat Maguindanao del norte.

Ang mga nahuli ay kinilala ng Sultan Kudarat PNP na sina Rohan Usman Radzak at Abenor Osama na kapwa mga taga Cotabato City.

Sa reulta ng operasyon ay nakumpiska sa kanila ang nasa P15,000 na halaga ng shabu.

Sila ay nakatakdang sampahan ng kaso ng PNP.

-0-

Local…

Lake Holon sa Tboli, South Cotabato bawal muna sa mga turista ngayon ayon sa kanilang alkalde

Sarado muna sa mga lokal at banyagang mga turista ang  Lake Holon sa Tboli, South Cotabato mula ngayong araw, January 5.

Ito ay ipinagutos mismo ni Tboli Mayor Keo Dayle Tuan.

Ang nasabing prime tourist destination ay taunang ipinapasara ng lokal na pamahalaan.

Ito ay bilang pagtalima na rin sa ordinansa ng bayan ng pumuprotekta sa mga likas yaman nito.

Ayon pa kay Tuan layon ng temporary closure na maipahinga o ma-revert sa natural state nito ang Lake Holon.

Bukod dito ayon kay tuwan mabibigyan daan din nito ang rehabilitation sa mga pasilidad sa Lake Holon.

Dagdag pa ng alkalde kailangan din ng LGU na mapasailalim sa refresher course ang mga frontline personnel sa nasabing tourist destination.

Ayon kay Tuan muling bubuksan sa mga turista ang Lake Holon bago ang magsimula ang Seslong Festival sa Tboli sa March 2024.  

-0-

Local…

Loan Program ng SSS napakinabangan ng higit sa 9,000 na mga retirees sa region 12 noog 2023

Nakapag-release ng loan ang SSS sa higit 9,500 na mga pensioners nila sa SOCCKSARGEN noong 2023

Ayon kay SSS South Mindanao II Senior Communications Analyst Noel Nacion, ito ay pinaglaanan nila ng higit sa P392 million.

Ayon kay Nacion pinakamarami na 3,894 retiress na nakinabang sa Pension Loan Program o PLP ng SSS ay nasa General Santos City.

Sumunod naman ang Koronadal na may 2,540 pensioners.

Dagdag pa ni Nacion ang PLP ay napakinabangan din ng 1,224 na mga retirees sa Cotabato province, 908 sa Kidapawan, at 910 sa Tacurong.

Paliwanag ni Nacion ang PLP ay maaring gamitin ng mga pensioners sa pagpapagamot, pagpapaayos ng kanilang mga bahay, educational expenses at iba pa.

Nauna nang hiniling ni Nacion sa mga SSS members na magparegister online.

Ito ay  para maging mas madali ang pag-apply sa mga programa ng SSS.

-0-

Local…

Seguridad ng publiko mas tututukan ng bagong PNP provincial director ng south Cotabato

Umupo na bilang provincial director ng South Cotabato PNP sI Col. Samuel Cadungon kahapon.

Pinalitan naman nito si OIC Col. Arnold Santiago na kasalukuyan ding Acting Deputy Regional Director for Operations ng PRO 12.

Ang turn over ceremony sa dalawang mga PNP official ay pinangunahan ni PRO 12 Regional Director Brig. Gen. Jimili Macaraeg sa provincial police headquarters sa Koronadal.

Ayon naman kay Cadungon magiging prayoridad nito ang pagpapaigting pa ng seguridad ng publiko lalo na ng mga nasa business sektor.

Layon nito ayon kay Cadungon na makahikayat pa ng mas maraming mga investor ang lalawigan.

Ayon pa kay Cadungon, ito ay bilang pagsunod rin sa mandato ni South Cotabato Governor Reynaldo Tamayo Jr.

-0-

Local…

Curfew sa Lake Sebu ipinaliwanag ng kanilang alkalde

Ipinatutupad ngayon ng mahigpit ng lokal na pamahalaan ang mula alas dyes ng gabi hanggang alas kwatro ng madaling araw na curfew sa Lake Sebu, South Cotabato.

Ayon kay  Lake Sebu Mayor Remie Unggol,layon nito na matiyak ang pananatili ng katiwasayan at masiguro ang kapakanan ng mga mamamayan sa lugar.

Naniniwala ang alkalde na makatutulong din ang curfew para mabawasan ang road crash incidents sa Lake Sebu.

Ipinunto pa ni Unggol na bawal na sa mga taga Lake Sedbu at maging sa mga dayo   gumala sa dis oras ng gabi sa kanilang mga pampublikong lugar.

Ayon kay Unggol exempted sa curfew ang mga LGU personnel na naatasang tumulong sa pagpapatupad nito at mga naka duty na uniformed personnel.

Maari ring lumabas tuwing may curfew ang mga pupunta at paalis ng ospital at mga empleyado na papauwi mula trabaho na makapagpakita ng ID.

Babala pa ni Unggol sa publiko ang mga lalabag sa curfew ay ikukustodya ng PNP. 

-0-

Local…

Mga biktima ng lindol sa SOCCKSARGEN nabigyan ng temporaryong trabaho ng DOLE 12

Nakinabang sa Tulong Panghanapbuhay sa Ating Disadvantage Workers o TUPAD program ng DOLE ang higit sa walong libong mga indibidwal at kanilang pamilya.

Ayon kay DOLE 12 Information Officer Charles Bataga, ang mga benepisyaryo ay pawang mga naapektuhan ng 6.8 magnitude na lindol na yumanig sa rehiyon noong nakaraang taon.

Katuwang ng DOLE sa pagsagawa ng profiling at assessment sa pangangailangan ng mga biktima ang mga local government unit.

Ayon kay Bataga ang mga nilindol na mga kawani sa private sector sa Koronadal at General Santos ay tumulong sa clean-up, rehabilitation, at repair ng kanilang mga opisina.

Habang ang mga taga Sarangani naman ay tumulong sa clean-up ng mga lugar na tinamaan ng landslide.

Dagdag pa nito ang nasabing mga TUPAD beneficiary ay tatanggap ng tig P7,800 na sahold sa loob ng 20 araw na pagtatrabaho sa kanilang mga komunidad.

Habang ang 14 naman na mga benepisyaro na namatayan ng mga kaanak dahil sa lindol ay mabibigyan ng higit sa P400,000 na livelihood assistance.

Ayon kay Bataga tutulungan din ng kanilang Kabuhayan Program ang mga kabataan na makapagtrabaho.

Ito ay sa pamamagitan ng paglakip sa kanila sa Special Program for Employment of Students at Government Internship Program o GIP.

-0-

LoCAL…

Business system and operation, dahilan kung bakit nagsara ang dalawang mga kainan sa Kidapawan City bago natapos ang taon

Binigyang linaw na si Dr. Edwin Mudanza, isa sa mga franchise holder ng Penongs at Mandarin Tea Garden sa Kidapawan City ang dahilan ng kanilang pagsara ng negosyo bago paman natapos ang 2023.

Anya, ang Penongs ay labing-apat na taon ng operational pero dahil sa nahirapan na rin sa pag cope ng value added tax dahil sa internal system sa pagbili ng raw materials at ingredients at mga hamon sa franchise agreement dahilan ng pagsara.

Samantala, sa Mandarin Tea Garden naman, sa loob ng limang taon naging mahina ang talbo ng business dahil sa physical set up at sa pagkain na hinahain.

Marami na rin kasi anyang mga kainan na bago na patok rin sa mga consumers.

Nilinaw din niya na, hindi dahil sa proposed tax code ang dahilan ng pagsara taliwas sa mga lumalabas na report.

-0-

DOLE 12, sinabing dapat isumbong ang mga employer na hindi sumunod sa full implementation na ng wage increase ngayong buwan

Epektibo na ngayong Enero ang dagdag na 13 pesos wage increase para sa arawang sahod ng mga manggagawa sa buong rehiyon dose.

Ibig sabihin, ayon kay DOLE 12 Regional Director Joel Gonzales makakatanggap ng 403 pesos ang mga empleyado para sa Non-Agri habang 382 pesos naman sa Agri/Retail Services.

Base sa monitoring ng DOLE, mayroong 89 percent na ang nakapagcomply na habang ang natitirang porsyento ay pinayuhan na na sumunod sa kautusan.

Sa mga hindi parin susunod, dapat na isumbong upang mabigyan agad ng aksyon ng tanggapan dahil karapatan ito ng isang empleyado.

-0-

lOCAL…

DILG, muling ipinaalala ang pagbabawal ng sabong tuwing holiday sa lahat ng LGU at PNP sa North Cotabato

Bagaman hindi pa opisyal na nakarating kay DILG Provincial Director Ali Abdullah ang report na umano'y may mga nagpapasabong pa rin kahit holiday.

Pero kanyang tiniyak na bibigyang aksyon at mapapanagot ang mga nagbigay ng permit para magsagawa ng illegal na pasabong.

Ang sinasabi ng batas, mayroong kaukulang penalidad at disqualification sa public office ang ipapataw sa mga lalabag.

Ang pagsasagawa ng sabong ay may limitasyon pa rin na dapat sundin ang sinasabi ng batas.

Malaki rin anya ang papel ng PNP dito dahil subject sa approval ng PNP bago magsagawa ng sabong.

Sa isang Barangay kasi sa Magpet, hayagan ang sabong kung saan mapapansin kung dadaan sa National Highway.

-0-

TULUNAN Mayor, ikukulong na ang mga pasaway na mga lasing na drivers sa bayan upang maiwasan na dumadaming disgrasya

May mga nasampulan na si Tulunan Mayor Pip Limbungan na mga drivers na nagmanehonng lasing sa National Highway ng bayan.

Layon anya nitong mabawasan ang disgrasya sa daan at matakot na ring magtangka ang iba pang motorista.

May batas naman anya para sa drunk driving pero plano pa rin nitong magpalabas ng Local Ordinance.

Ngayong 2024, lalagyan na ng ngipin ang batas katunayan may dalawang nakakulong na dahil sa paglabag.

-0-

lOCAL…

Hepe ng Magpet PNP may payo sa mga kapwa kabarong pulis at sundalo kaugnay sa nangyaring pamamaril ng sundalo sa apat ka tawo sa Magpet, North Cotabato

MAXIMUM tolerance pa rin ang dapat ipairal ng men in uniform sa lahat ng pagkakataon, off duty man o on duty.

Ito ang payo ni Magpet PNP Town Chief police Major Rolando Dillera Jr.

May kaugnayan ito sa pamamaril ng isang sundalong sarhento na sakop ng 1002nd Camp Brigade sa apat na customer na nahihintay lang ng kanilang order sa isnag burger chain, magbibisperas ng bagong taon.

Dagdag pa ni Major Dillera, na hindi maiiwasang makihalubilo ang men in uniform sa mga sibilyan sa panahon ng kasiyahan tulad ng mga okasyon, dapat disiplina sa sarili ang mangibabaw at huwag gamitin ang baril sa pananakot.

Nabatid na dalawa sa apat na biktima ang nasawi at nagpapagaling naman ang dalawa.

Habang nakasuhan na ngayon ang suspek ng double murder at two counts ng attempted murder nawalang nirerekomendang piyansa.

Nakapiit pa rin sa custodial facility ng Magpet PNP ang suspek matapos itong isurre der ng kaniyang Battalion Commander, wala pang 24-oras matapos isagawa nito ang krimen.

-0-

lOCAL..

Sa kabila ng nangyaring barilan sa kanilang settlement, Mayor Lester Sinsuat sinabing tuloy ang adhikaing mapagkaisa ang kanilang pamilya

HUMILING ng mabilisan at patas na imbestigasyon si Datu Odin Sinsuat Mayor Lester Sinsuat hinggil sa nangyaring barilan kasagsagan ng pag-uusap ng kanilang pamilya sa Rosary Heights 6 nitong Martes ng hapon na ikinasawi ng kanyang police escort.

Sa opsiyal na pahayag na ipinalabas ni Mayor Lester, nagpaabot ito ng pakikiramay sa pamilya ng pulis.

Nanawagan din ang alkalde ng mabilisang pagresolba sa kaso para mabigyan ng hustisya ang sinapit ng pulis.

Sinabi rin ng alklade na mananatili ang kaniyang adhikain na mapagkaisa ang kanilang pamilya para sa ikareresolba ng mga kinakaharap na pagsubok.

-0-

lOCAL..

Milyong halaga ng ayuda, ipinamigay ng Bangsamoro Government sa mga mangingisda ng Maguindanao at SGA

Abot sa P4.2 million pesos na halaga ng  ng mga brand-new fishing boats  mula sa bangsamoro Government ang tinanggap ng grupo ng mga mangingisda mula Maguindanao Provinces at SGA.

Bahagai ito ng Project Tulong Alay sa Bangsamorong Nangangailangan ng Oplan Bangsamoro Rapid Assistance ng Office of the Chief Minister.

Layunin nito na masuportahan ang operasyon ng 70 fisherfolk cooperatives na benepisyaro ng proyekto at para mapalaki ang kanilang produksyon.

Bukod sa Maguindanao at SGA, makikinabang din sa kahalintulad na proyekto ang mga Island Provinces ng Basilan, Sulu at Tawi-Tawi.

-0-

lOCAL…

Dalawang mga drug suspek ang naaresto ng  PNP matapos ang ikinasang drug buy-bust operation, tanghali kahapon sa Barangay Salimbao Sultan Kudarat Maguindanao del norte.

Ang mga nahuli ay kinilala ng Sultan Kudarat PNP na sina Rohan Usman Radzak at Abenor Osama na kapwa mga taga Cotabato City.

Sa reulta ng operasyon ay nakumpiska sa kanila ang nasa P15,000 na halaga ng shabu.

Sila ay nakatakdang sampahan ng kaso ng PNP.

-0-

Bangsamoro LTFRB naglabas ng bagong rate ng pamasahe sa rehiyon.

Naglabas ng panibagong rate ng pamasahe ang Bangsamoro Land Transportation Franchising and Regulatory Board o BLTFRB ng Ministry of Transportation and Communications o MOTC para sa mga public utility vehicles (PUV) sa rehiyon.

Sa inaprubahang fare matrix, ang pamasahe sa unang apat na kilometro para sa mga PUV ay magiging P12 na at may karagdagang P1.80 sa mga susunod na kilometro.

Kaugnay nito, naglabas ang BLTFRB ng memorandum circular no. 010 series of 2023 ang alinsunod sa kautusan ng LTFRB national na pansamantalang magdagdag ng piso sa base fare ng mga tradisyunal na public utility jeep (PUJ).

Para naman sa mga utility vehicles o UV express, inaprubahan ang dagdag na dalawang piso sa bawat kilometro na nakabase sa point of origin hanggang sa point of destination o non-stop na byahe.

Nakasaad din sa inaprubahang order ng board ang mandatory discount na 20 percent para sa mga estudyante, senior citizens at person's with disability o PWDs.

Maaring maningil ng dagdag na pamasahe ang nga PUJ at UV express kapag nakakuha na sila ng fare matrix na kanilang ipapaskil sa kanilang mga sasakyan mula sa BLTFRB.

-0-

Matapos tamaan ng cholera ang ilang residente sa Talayan, Maguindanao del Sur, MOH-BARMM, inirekomenda ang pag-inom ng Oral Rehydration Solution

ITO ang inirekomenda ng Ministry of Health o MOH-BARMM sa pangunguna ni Minister Dr. Rizaldy Piang.

Ang Oral Rehydration Solutions o ORS ay makakatulong para gumaling mula sa diarrhea o Cholera. Ayon sa MOH, kung may diarrhea ang isang kasama sa bahay, kumonsulta sa malapit na health facility para resetahan ng ORS at ibang gamot.

Kung hindi naman malala, pwede rin itong gawin sa bahay sa pamamagitan ng paghahalo ng asukal at asin sa malinis na tubig-inumin.

Kamakailan, tatlo katao ang nasawi habang 21 ang inoobserbahan dahil sa Cholera outbreak sa Talayan, Maguindanao del Sur.

Ayon kay IPHO-Maguindanao Chief Dr. Mohammad Ariff Baguindali, mahalaga ang sanitation o kalinisan sa pagkain, inumin at kapaligiran upang makaiwas sa cholera at anumang uri ng sakit.