NDBC BIDA BALITA (Nov. 20, 2023)

HEADLINES

1   MAHIGIT 80 aftershocks, naitala ng Phivolcs kasunod ng magnitude 6.8 na lindol noong Biernes

2   BILANG ng namatay dahil sa lindol, walo katao na, ayon sa NDRRMC

3   KLASE sinuspende sa GenSan, Koronadal City at Sarangani province upang bigyang daan ang assement at evaluation ng mga gusali

4   PAGSUNOD sa building code, muling ipinaalala ng CDRRM-Kidapawan matapos ang lindol nitong biyernes

5   PDDRM Officer may payo sa publiko kasunod ng malakas na pagyanig sa South Cotabato (Roel)

6   PAGKASUNOG ng Mindanao Star bus sa North Cotabato, aksidente, ayon sa PNP

SA ATING PAMBUNGAD NA BALITA…

LOCAL..

ISA PA ANG NADAGDAG sa bilang ng mga nasawi dahil sa lindol noong Biernes at mahigit 20 ang nagtamo ng malubhang sugat sa ulo at sa katawan.

Ayon sa National Disaster Risk Reduction and Management Council o NDRRMC, may napaulat pa na ibang nasawi nang mangyari ang lindoL subalit inaalam kung ito ay may kinalaman sa pagyanig o hindi.

Kabilang sa mga namatay ay ang isang mag-asawa na nabagsakan ng pader sa Gen. Santos City, isang kawani ng beauty parlor sa SM City Gensan, isang pastor at isang hardware store owner sa Gen. Santos at sa Sarangani.

May tatlong kalsada pa sa Saranggani ang di maaring daanan dahil sa malalaking tipak ng bato at ang mga gumuhong bahagi ng highway.

-0-

LOCAL…

NAKAPAMAHAGI NA ang pamahalaan ng mahigit P5 million na halaga ng emergency food aid sa mga nabiktima ng lindol sa Sarangani province, Davao Occidental, South Cotabato, Sultan Kudarat at kalapit na mga lugar.

Iniulat ito ng DSWD said Secretary Rex Gatchalian.

Ang mga apektadong pamilya ay nabigyan ng family food packs habang ang mga namatayan ng kaanak ay financial assistance na P10,000 bawat isa.

Iniulat din ng DSWD na may 22 bahay ang totally damaged at 48 ang partially damaged.

-0-

Local…

SA KORONADAL CITY, sinuspinde ni Mayor Eliordo Ogena ang pasok sa lahat ng antas sa mga pampubliko at pribadong paaralan sa lungsod ngayong araw,Nobyembre 20 until further notice.

Ayon kay Ogena, magsasagawa kasi ng structural damage assessment sa mga gusali at iba pang istruktura sa lungsod ang LGU.

Inutusan din ng alkalde ang lahat na mga pampubliko at pribadong mga establisemento at opisina na magsagawa ng assessment sa kanilang mga istruktura at paligid.

Sa Tantangan, South Cotabato, idineklara na din ni Mayor Timee Joy Gonzales ang 2-day suspension ng face to face classes simula ngayon hanggng bukas.

Ito ay upang isagawa ang evaluation at assessment ng mga gusali sa paaralan na maaring naapektuhan ng lindol.

-0-

Local…

Pagsunod sa building code, muling ipinaalala ng CDRRM-Kidapawan matapos ang lindol nitong biyernes

Nagpalabas ng resolution ang City Disaster Risk Reduction and Management Counci na nag-uutos sa Department of Trade and Industry na magpalabas ng standard sa tamang timplada sa paggawa ng hollowblocks.

Ayon kay CDRRM Officer Psalmer Bernalte, ito ay simula pa noong 2019 earthquake upang masigurong maging handa sa anumang pagyanig.

Wala kasi anyang nasusugatan o namamatay sa lindol basta't sumunod sa National Building Code.

Matapos rin anya ang ginawang assessment ng Office of the Building Official, walang naitalang structural damages sa mga malalaking business establishments sa lungsod.

Patunay anya ito na complainant na ang karamihan sa mga negosyante at natotoo na noong mga nakaraang lindol.

Samantala, wala rin anyang dahilan na i-suspend ang pasok ngayong araw matapos masuri ang integridad ng school buildings.

-0-

Local…

PDDRM Officer may payo sa publiko kasunod ng malakas na lindol sa South Cotabato

Manatili sa open space tuwing may lindol para maging ligtas.

Ito ang panawagan sa publiko ni South Cotabato PDRRM Officer Rolly Aquino kasunod ng malakas na lindol na tumama sa lalawigan noong Byernes.

Ayon kay Aquino bagamat maraming mga mamamayan sa Koronadal ang nakalabas  at nakapunta sa open field, bumalik din ang mga ito at sumilong sa tabi ng mga mall  para indi mabasa ng ulan na aniya ay mas mapanganib.

Ipinunto pa ni Aquino na dahil walang makakalam kung kelan tumama ang lindol mahalaga din ang pakikiisa ng publiko sa regular na nationwide simultaneous earthquake drill.

Dagdag pa ni Aquino agad naman ininspeksyon ng rapid reponse assessment team  ang provincial hospital kapitolyo at South Cotabato Gym.

-0-

Local…

Barangay Nutrition Scholars na nagserbi ng dalawang taon pataas pwede nang maging civil service eligible, ayon sa NNC 12

Pwede nang mag-apply ng civil service elgibility ang mga Barangay Nutrition Scholars na tumagal sa serbisyo ng hindi bababa sa dalawang taon.

Ito ay ayon kay National Nutrition Council o NNC 12 Regional Coordinator Retsebeth Laquihon ay bilang pagtalima na rin sa  Presidential Decree number 1569.

Dagdag pa ni Laquihon ito ay isang tagumpay lalo na sa mga barangay-based volunteer workers na nagbigay ng serbisyo sa magkasunod na dalawang taon.

Ang pa kay Laquihon kwalipikadong mag-apply ng first level eligibity ang mga BNS na may satisfactory rating sa pagbibigay ng  community health services, backyard food services, production environmental sanitation service, culture service, mental, feeding  at family planning sa barangay.

Sinabi din ni Laquihon na ang mga may first level eligibility ay maaring ma-appoint bilang clerk  sa career service kung na meet ang minimum requirements tulad ng edukasyon, training at iba.

Ang aplikasyon sa BNSE ay maaring isumite sa pinakamalapit na civil service office.

-0-

Local..

Isusumbong ni South Cotabato Governor Reynaldo Tamayo Jr sa Cooperative Development Authority o CDA ang Deolefil Agrarian Reform Beneficaries, Inc. o DARBCI sa  bayan ng Polomolok.

Ito ay upang masabihan sa pagkakasangkot umano nila sa vote buying noong nakaraang 2023 Barangay and Sangguniang Kabataan elections.

Naninindigan si Tamayo na may mga ebidensya sila laban sa nasabing kooperatiba na tinatanggap na bayad sa kanilang supermarket ang voucher na may pangalan ng isang politiko.

Ipinunto pa ni Tamyo na ang ganitong modus ay ginawa na rin ng DARBCI noong national at local elections at inulit naman sa katatapos lang na BSKE.

Binalaan din nito ang nasabing kooperatiba na huwag nang ulitin  pa ang umanong pamimili ng boto sa susunod na mga aleksyon.

Ang pamimili ng boto ay nauna nang itinanggi ng DARCI

-0-

Local..

Mental health itinuro sa mga estuydante sa Tboli, South Cotabato

Nakilahok sa Mental Health Awareness at Self-Care Symposium ang mga estudyante sa Tboli, South Cotabato.

Ang nasabing aktibidad ay pinangunahan ng Municipal Health Office, DepEd, at Integrated Provincial Health Office o IPHO ng South Cotabato.

Ipinaliwanag ng IPHO Nurse na si Tristan Navos at Psychometrician na si Karah Keith Baliton sa mga estudyante ang HIV/AIDS, teenage pregnancy at mental wellness.

Layon nito na mapataas ang kanilang mga kaalaman hinggil sa nasabing mga usapin.

Ayon kay Tboli MHO-Mental Health Coordinator Jezabel Simfal, pinasagot din nila sa questionnaire ang mga estudyante.

Layon nito ayon kay Simfal na ma-assess ang kanilang psychological history.

Ipinunto nito na kapag natukoy na may problema ang isang bata, agad nila itong isasailalim sa counselling.

-0-

Local..

Tupi town sa South Cotabato inilagay na sa yellow zone sa ASF ng DA

Nagdagdagan na naman ang mga bayan sa South Cotabato na tinanggal sa red zone tagging dahil sa African Swine Fever o ASF.

Base sa update ng Department of Agriculture inilagay na ang bayan ng Tupi sa yellow zone o under surveillance mula Red Zone.

Ito ay  matapos mag zero case sa ASF sa nakalipas na mga buwan.

Ang mga lugar na sa Yellow Zone ang itinuring din na containment zone sa ASF.

Sa update naman ng Bureau of Animal Industry noong Oktobre nawala na ang lalawigan ng South Cotabato sa listahan ng mga may aktibo na  kaso ng ASF sa Pilipinas.

Sa Mindanao tatlo nang mga lugar ang nasa yellow zone at 60 naman ang nasa pink zone.

-0-

Local..

Negosyante, patay sa panibagong shooting incident sa loob mismo ng public market sa Pikit, North Cotabato

Nilapitan at pinagbabaril ng suspect ang coffee store owner  sa Barangay Poblacion, Pikit North Cotabato alas 12:00 ng tanghali nitong sabado.

Kinilala ang biktima na si Efren Delicano, may asawa, vendor at nakatira sa nabanggit na lugar.

Lumalabas sa imbestigasyon ng mga pulis na nakaupo lang habang nagbabantay ng kanyang tindahan ang biktima nang barilin siya sa tiyan gamit ang caliber 45 pistol.

Nagtulungan naman ang bystanders sa pagsugod sa ospital pero kalauna'y binawian rin ng buhay.

Tinutukoy pa hanggang sa ngayon ng mga pulis ang motibo at pagkakakilanlan ng mga responsable sa panibagong kaso ng pamamaril sa bayan.

Samantala, ginulantang ng malakas na pagsabog ang bayan ng Pikit, North Cotabato kagabi.

Sa panayan ng Radyo BIDA kay Police Major Arvin John Cambang, sumabog ito malapit sa water refilling station sa Barangay Poblacion.

Wala namang naiulat na nasugatan sa insidente.

-0-

Local…

Publiko, pinag-iingat sa sakit na schistosomiasis na maaring makamatay matapos makapagtala sa Mlang, North Cotabato

Maraming komplikasyon kung hindi agarang mabigyan ng gamot at maari pang ikamatay ng pasyente.

Ito ang posibleng kahinanatnan ng mga indibidwal na tamaan ng schistosomiasis.

Sa Mlang North Cotabato, ayon kay Health Emergency and coordinator Minerva Suriaga, mayroong ng labindalawa ang nagpositibo sa bayan mula Enero hanggang sa kasalukuyan.

Karamihan sa bilang na ito ay mga magsasaka at kaanaka lang rin na maaring nakaaapak sa infested area.

Ang Schistosomiasis ay isang isang sakit na nakukuha sa isang uri ng parasitiko, ang Schistosoma japonicum na nabubuhay at namamalagi sa daluyan ng dugo at bituka ng tao o hayop.

Ang itlog nito ay nakakaapekto sa atay, central nervous system gaya ng utak at iba pang organs.

Ilan sa mga sintomas nito ay ang pananakit ng tiyan, mababang lagnat, madalas na pagdumi, pamamaga ng atay, paglobo ng tiyan at paglaki ng pali.

-0-

Local…

Ilang mga negosyante sa Kidapawan City Market, matumal pa ang kita nakatanggap na ng 13thmonth pay ang karamihan sa mga empleyado

Kung blockbuster ang pila sa mga ATM Machines at mga bangko nakaraang araw dahil sa nai-release na ang bonuses at 13th month pay ng mga empleyado, tila kabaliktaran ang  obserbasyong ito sa mga negosyante.

Batay sa kanilang pahayag, posibleng mas pinaghahandaan ng mga mamimili ang pasko o mas pinipili ng mga consumers na sa mga malalaking malls bumili.

Sa ngayon kasi matumal pa ang kanilang benta at ordinaryong araw lang para sa kanila.

Ramdam na rin ng mga negosyante na ipina-iral ng mga consumers na maging practical ngayong panahon dahil halos lahat ng mga bilihin ay nagmamahal na.

-0-

Local…

AKSIDENTE ang nangyaring sunog sa isang unit ng Mindanao Star Bus sa Barangay South Manuangan, Pigcawayan, North Cotabato noong sabado ng umaga.

Ito ang pahayag ni Pigcawayan municipal police chief Maj. Andres Sumugat.

SA panayam ng DXMS, sinabi ni Sumugat na nagkaroon ng mechanical problem ang bus na patungong Davao City sakay ang mahigit 30 katao dakong alas 9 ng umaga.

Dahil dito, itinabi ng driver ang sasakyan at agad na nagsimula ang sunog mula sa harap at mabilis na kumalat sa iba pang bahagi ng bus.

Nakalabas naman ng maayos ang lahat ng mga pasahero, driver at konduktor.

Inalis ng PNP ang mga haka-haka na baka ito ay sadyang sinunog.

-0-

Local…

ABOT SA 100 mga bahay ang ipinamahagi ng Bangsamoro Government sa mga Internally Displaced Persons o IDPs sa ilalim ng programang Kapayapaan sa Pamayanan o KAPYANAN.

Beneficiary ng programa ang mga sibilyan na lumikas dahil sa giyera.

Ang 50 sa mga bahay ay tinanggap ng mga bakwit ng Barangay Bagong Upam, Shariff Aguak, 50 bahay din ang tinanggap ng mga taga Barangay Sugadol, Datu Abdullah Sangki.

Sinabi ni KAPYANAN Project manager Engr. Mohammad Abdullah, ang pabahay ay isa sa flagship program ng Office of the Chief Minister na tutugon sa pangangailangan ng mga IDPs, dating combatants at mga informal settlers sa rehiyon.

-0-

Local..

PINANGUNAHAN ng Bangsamoro Action Against Injustices ang caravan at donation drive para sa mga bikitma ng nagpapatuloy na gyera laban sa Palestino sa Gaza.

Libo-libong mga Bangsamoro maging mga religious leaders mula Maguindanao Provinces, Cotabato City at iba pang lalawigan ng rehiyon ang nagtipon at nagsagawa ng caravan mula Cotabato City papuntang Shariff Aguak, Maguindanao del Sur para ipakita ang suporta sa Palestine.

Nanawagan din ng donasyon ang grupo para sa mga naging biktima ng gyera sa Palestine.