NDBC BIDA BALITA (Jan. 16, 2024)

HEADLINES

1   TATLO patay sa ambush sa Lanao del Sur, rido nakikitang dahilan ng PNP

2   PNP deputy chief Sermonia, bumisita sa BARMM police regional office bago ang kanyang retirement, minsan din siya na-assign sa Camp Parang

3   KAHANDAAN sa El Niño, tiniyak ng PDRRMO South Cotabato

4   PUBLIC consultation sa panukalang parliamentary districting, ginawa sa Cotabato City, susunod sa iba pang lugar ng BARMM

5   NCMF chairman Mamondiong, sinuspende ni P. Marcos dahil daw sa katiwalian; OIC itinalaga ng DILG

6   SECOND ROUND ng oil price increase ngayong 2024, nagsimula na kanina

SA ATING PAMBUNGAD NA BALITA…

Local..

EPEKTIBO na kahapon ang 3-month suspension ni National Commission on Muslim Filipinos o NCMF chairman Sec. Guiling Mamondiong matapos na siya ay suspendehin ni P. Marcos dahil sa kapalpakan ng 2023 pilgrimage.

Itinalaga naman ng DILG si Commissioner Yusoph Janang Mando bilang officer in charge.

Unang inireklamo ng Muslim Filipino pilgrims ang anilay palpak na arrangement ng kanilang pagtungo sa Mecca para sa annual pilgrimage gayong napakalaki ng kanilang binayaran.

Dahil sa reklamo, naghain ng resolusyon sa senado si Sen. Sonny Angara para imbestigahan ang pangangasiwa ng NCMF sa 7,000 pilgrims.

Hindi raw maayos ang sestima na ipinatupad ng NCMF Bureau of Pilgrimage and Endowment, lalo na sa transportasyon at accommodation at kakulangan ng pagkain.

-0-

Local…

TATLO ANG NASAWI at isa ang sugatan sa ambush na naganap sa Barangay Masao, Pualas, Lanao del Sur.

Kinilala ang mga nasawi on the spot na sina Pendaton Polayagan, Tarapas Polayagan, Mutilan Polayagan. Sugatan naman si Benjamin Polayhagan.

Silang lahat ay sakay ng isang payong-payong at patungo sa sentro ng bayan ng paputukan ng di pa nakilalang mga suspect gamit ang mataas na kalibre ng armas.

Pinaniniwalaang dahil ito sa rido o away pamilya. Nagpapatuloy pa ang imbestigasyon ng PNP.

-0-

Local…

ISINUSULONGNGAYON SA BANGSAMORO Parliament ang panukalang magpapalabas at magpapaunlad sa dalawang health care facilities sa Sulu at Maguindanao del Norte.

Isa rito ang BTA Bill No. 264 o ang Siasi District Hospital Standardization Act of 2023 na naglalayong gawing 50 bed hospital mula sa kasalukuyang 25 bed health facility.

Ang Siasi ay may population na 80,000 katao at ang mga may sakit o pasyente ay kailangan pang dalhin sa Sulu district hospital na mapanganib lalo na kung malakas ang hangin at maalon.

Ang BTA Bill No. 269 naman o ang Bongo Community Hospital of 2024 ay naglalayong magtayo ng 10-bed capacity Bongo Island community hospital

Halos 20 kilometro ang layo ng Bongo Island sa sentro ng Parang, Maguindanao del Norte kung saan merong district hospital kayat mahirap kapag may emergency.

-0-

Local

Dalawang drug suspect na may higit P1.3 million na shabu inaresto ng mga otoridad sa Gensan

Kulong ang dalawa katao na nakumpiskahan ng mga pulis ng higit sa P1.3 million na halaga ng illegal drugs sa General Santos City.

Kinilala ni PRO 12 Regional Director Brig. Gen. Jimili Macaraeg ang mga suspek sa mga alyas na Mohamid at Lester pawang mga nakatira sa Barangay Tulunan, Talitay, Maguindanao del Sur.

Sila ay naaresto ng joint team ng PNP at PDEA 12 sa Queen Tuna Park, Barangay Dadiangas South, Gensan.

Ito ay matapos magbenta ng isang pakete ng umano’y shabu sa pulis na nagkunwaring buyer.

Nakumpiska ng mga otoridad sa mga suspek ang dalawang malaking sachet ng shabu na nagkakahalaga ng P1.3 milion at non-drug items.

Ang inarestong mga drug suspect ay nahaharap sa kasong paglabag sa Comprehensive Dangerous Drugs Act.

Ayon pa kay Macaraeg ang pakakahuli sa mga ito ay patunay ng nagpapatuloy na pagtugis ng PNP sa mga sangkot sa illegal drugs.

Layon nito na mapanatili ang katiwasayan sa rehiyon.

-0-

Local…

Driver ng motor patay nang mahagip ng isang pick-up truck sa Koronadal, mga naulila ng biktima at mga kaanakng suspek nagkaayos na, ayon sa PNP

Sasagutin na ni Arturo Javing, 30 anyos ang pagpapalibing sa driver ng motor na si Eric John Ealdama, 37 anyos na nahagip ng pick-up truck na minaneho nito sa Barangay Zone IV, Koronadal.

Kinumpirma ito ni Koronadal PNP Traffic Section Investigator Chief Master Sergeant Leo Dimaculangan.

Sa katunayan ayon kay Dimaculangan nagpagawa na ng kasunduan sa abogado ang magkabilang panig.

Ito ay matapos mapagtanto na aksidente ang nangyari at mapaliwanagan na pareho ring may pagkukulang ang dalawang panig.

Matatandaan na ang biktimang si Ealdama ay dead on arrival sa ospital.

Ito ay matapos mahagip ng pick up ni Javing habang nakaparada ang sinakyang motor sa tabing daan pasado alas dose ng hatinggabi noong Sabado.

Lumabas din sa pagsisiyasat ng mga pulis na unang nabangga ng sasakyan ni Javing ang biktimang si Juanito Mamac, 65 anyos ng Barangay Morales sa lungsod.

Ito ay habang sakay ng isang motor sa rotunda area.

Siya ay nasa ligtas ng kalagayan sa ngayon.

-0-

Local…

Kahandaan sa El Niño tiniyak ng PDRRMO South Cotabato

May nakanda nang contingency plan para sa El Niño Phenomenon ang provincial government ng South Cotabato.

Tiniyak ito ni Provincial Disaster Risk Reduction and Management Office OIC Rolly Doane Aquino.

Ayon kay Aquino nakapaloob sa contingency plan ang mga maaring gawin para labanan ang epekto ng El Niño at iba pang mga kalamidad.

Sinabi ito ni Aquino matapos kumpirmahin na nararansan na ngayon ang strong El Nino sa lalawigan.

Ayon pa kay Aquino ito ay maaring tumagal pa hanggang sa ikalawang quarter ng 2024, base na rin sa prediksyon ng Pagasa.

Dagdag pa nito nagsasagawa ngayon ng mahigpit na monitoring sa magiging epekto ng El Nino ang PDRRMO, provincial agriculture office at IPHO.

Sinabi ni Aquino na ang nasabing weather phenomenon kasi ay maaring magdudulot ng malaking perwisyo sa agrikultura at kalusugan ng mga mamamayan.

-0-

Local…

Crisis Intervention Unit Satellite Office ilalagay ng DSWD 12 sa Polomolok, South Cotabato

Aprubado na ni DSWD Secretary Rex Gatchalian ang paglalagay ng ahensya ng Crisis Intervention Unit o CIU Satellite Office sa Polomolok, South Cotabato.

Ito ay ayon kay DSWD 12 Regional Director Loreto Cabaya Jr.

Sinabi mismo ito ni Cabaya nang makipagkita kay  Ist District Representative Isidro Lumayag.

Ayon kay Cabaya, layon nito na mapabilis pa ang paghahatid ng tulong para sa mga nangangailangang mamamayan sa Polomolok at karatig lugar.

Kabilang dito ang mga bayan ng Tampakan, at Tupi kung saan may nakanda rin ang ahensya na  crisis intervention services.

Matatandaan na noong nakaraang lingo lumagda din ng kasunduan sa sampu pang mga LGU si Cabaya.

Ito ay para naman sa prepositioning ng mga goods para sa mga biktima ng mga kalamidad.

-0-

Local..

ABC President ng South Cotabato nanawagan ng pagkakaisa  ng kanilang mga myembro

Magkaisa  tungo sa iisang adhikain na pagkakaroon ng katiwasayan at kaunlaran.

Ito ang panawawagan sa mga barangay officials ni South Cotabato Association of Barangay Captain o ABC President Ryan Escobillo.

Sinabi ni Escobillo na ito ay bilang suporta na rin sa pamahalaang panlalawigan.

Ipinunto pa nito na sa pamamagitan ng pagkakaisa malalagpasan nila ang anumang  hamon at maisulong ang interes ng nakararami.

Sinabi nito na bilang boses ng mga barangay chairman mariin nitong ipatutupad ang transparent leadership at isulong ang kapakanan ng kanilang mga myembro.

-0-

Local…

Sailfin lizard nailigtas sa tulong ng isang concerned citizen sa Sarangani Province

Pinakawalan na ng mga environment personnel ang na-rescue na Philippine sailfin lizard na mas kilala sa tawag na “Ibid” sa Malapatan, Sarangani, Province.

Ang nasabing uri ng butiki ang natuklasan sa isang residential area na pagmamayari ni Alfredo Coliao.

Ito ay ayon kay Community Envrionment and Natural Resurces Offficer o CENRo Glan Joy Ologuin.

Ayon kay Ologuin dahil sa may alam sa wild life law ang pagkakatuklas nito sa sailfin lizard ay agad na tinawag ni Caliao sa Environment Office ng Malapatan na nakipagtulungan naman sa Glan MENRO.

Sinabi naman ni Sarangani Bay Protected Seascape o SBPS Ecosystems Management Specialists Roy Mejorada na nasa maayos na kalusugan ang nasabing butiki.

Pinakalawagan na ito  sa natural habitat nito sa Baragay Ilaya sa karatig bayan ng Glan.

Ang pag-rescue  at pag-release sa Sailfin Lizard ay bilang pagtalima na rin sa Wildlife Resources and Protection Act.

-0-

Local

Tulunan contingent wagi sa Hinguyaw sa Dalan Street Dancing Competition sa Koronadal

Tinahangl na champion sa Final Showdown ng  Hinugyaw Sa Dalan Street Dancing Competition ang Tulun Kastifun Performing Arts Guild ng Tulunan, Cotabato Province kagabi.

Umuwi silang masaya dala ang P300,000 na premyo.

First Runner Up naman ang Leonard Young Sr. National High School Performing Arts Guild ng Barangay Big Marcus sa Saragani Province na tumanggap ng P200,00.

Second Runner-up ang Jamiat Buldon Al Islamiya High School ng Buldon, Maguindanao del Norte na nakapaguwi ng P100,000.

Wala namang umuwing luhaan sa mga di pinalad na contigent dahil tumanggap pa rin ang mga ito ng tig P50,000 na consolation prize.

Ang street dancing competition ay tampok sa pagtatapos ng 84th Founding Anniversary at 24th Hinugyaw Festival ng Koronandal.

Naging panauhing pandangal naman sa closing ceremony si Senator Ronald “Bato” Dela Rosa na hinikayat ang mga mamamayan ng lungsod na ipagpapatuloy lang ang pagkakaisa at pagiging matulungin sa iba, pagmamahal sa bayan at pananampalataya sa diyos.

-0-

Local…

Nagpatupad ng suspension of classes ang ilang mga local government unit sa South Cotabato bunsod ng masamang panahon ngayong araw.

Sa bayan ng Banga, sinuspinde ni Mayor Bambi Palencia ang pasok sa lahat ng antas sa mga pampubliko at pribadong mga eskwelahan.

Nagdeklara na rin ng suspension of classes si Mayor Remie Unggol ng Lake Sebu dahil din sa masamang panahon.

Sa bayan ng Tantangan wala ring pasok ang mga estudyante kasunod ng declaration ng suspension of classes ni Mayor Timee Torres-Gonzales dahil sa walang humpay na ulan.

Para matiyak ang kaligtasan ng mga magaaral, nag-suspend din ng klase sina Norala Mayor Clemente Fedoc, Tamapakan Mayor Leonard Escobillo at Polomolok Mayor Bernie Palencia

-0-

Local..

SINIMULAN na ng Bangsamoro Transition Authority ang public consultation sa panukalang bubuo ng 32 parliamentary districts sa rehiyon.

ANG pagkakaroon ng 32 parliamentary districts sa rehiyon ay kinakailangan bago ang kauna-unahang 2025 REGIONAL elections sa BARMM.

Ito ang binigyang diin ni Bangsamoro Parliament Floor Leader and Committee on Rules Chair Atty. Sha Elijah Dumama-Alba sa pagsisimula ng konsultasyon sa BTA Bill No. 267 kahapon.

Sa ilalim ng Bangsamoro Electoral Code, ang Parlyamento ay dapat binubuo ng 80 miyembro, kung saan 40 ay party representatives, 32 ang district representatives, habang walo ang sectoral representatives.

Kaya isinusulong ang Parliament Bill No. 267 upang magkaroon 32 distrito mula sa iba’t-ibang probinsya, lungsod, bayan, at geographical areas sa BARMM.

Ayon sa panukalang batas, tatlo ang magiging distrito ng Basilan, pito sa Sulu, tatlo sa Tawi-Tawi, walo sa  Lanao del Sur, ti-aapat sa Maguindanao Norte at Maguindanao Sur, dalawa sa Cotabato City, at isa sa Special Geographic Area.

Halos lahat ng dumalo sa konsultasyon ay pabor sa panukala pero isa sa mga iminungkahi kahapon ay ang pagkakaroon ng tatlong distrito imbes na dalawa sa Cotabato City.

Nasa 100,000 residente ang kinakailangan bago ang pagkakaroon ng distrito. Ang Cotabato City may higit 300,000 populasyon.

Sinabi naman ng BTA na ang bukas sila pagtanggap ng position papers hanggang Pebrero a-dos.

-0-

Local…

LAYON nito na matutukan ang seguridad sa Lanao del Sur ayon kay BARMM Police Regional Director Brig. Gen. Allan Nobleza.

Kahapon ay pinangunahan ni Nobleza ang send-off ceremony ng 4th Special Action Battalion ng PNP Special Action Force sa Camp Salipada K Pendatun, Parang, Maguindano del Norte.

Ang nasabing PNP SAF troopers ay itinalaga sa mga bayan ng Malabang, Masiu, Marantao at Marawi City.

Ang seremonya ay dinaluhan ng local chief executives ng mga nasabing bayan at iba pang PNP officials.

SAMANTALA, binisita ni PNP Deputy Chief for Administration Lt. Gen. Rhodel Sermonia ang Camp SK Pendatun kung saan siya ay na-assign noong bago pa lang sa PNP.

Pinayuhan niya ang mga pulis sa BARMM na gampanan ng maayos ang tungkulin hindi dahil sila ay may sweldo kundi dahil para sa kapakanan ng bayan.

-0-

Local..

Pamilya ng lalaki na binaril at pinatay ng umano’y labintatlong suspect sa Carmen, North Cotabato, hiling ang agarang hustisya

Hanggang ngayon wala pang resulta ang report at imbestigasyon ng PNP sa pagpatay sa isang lalaki sa Sitio Spring Barangay Malapag, Carmen, North Cotabato.

Sa panayam sa kapatid ng biktima na si Nashma Kadil, inimbitahan lang ng kanyang bayaw ang kanyang kapatid kasama ang apat na iba pa sa sakahan.

Pero habang abala, bigla na lamang silang pinagbabaril ng nasa labingtatlong di pa tukoy mga suspect.

Una na nitong ipinablotter sa Carmen PNP ang krimen pero wala pang update hinggil dito para mabigyang hustisya ang pagkamatay ng kanyang kapatid bagkus, sinabi umano ng PNP na idelete ang kanilang post.

Sinubukan namang kunan ng pahayag ng news team ang PNP sapamamagitan kay Police Lt. Col Rey Salgado pero bigo itong magbigay ng anumang pahayag.

-0-

Local…

DOH 12, sang ayon na ipagbawal na o total ban ng paputok sa Rehiyon dose

Sinang ayunan ng Department of Health ang panukala na Tulunan ng ipagbawal ang paggamit ng anumang uri ng paputok sa tuwing pagsapit ng bagong taon.

Yan ang sinabi ni DOH 12 Firecracker Related Spokesperson Kathleen Gecosala.

Dahil anumang uri ng paputok, legal man illegal ay may dalang panganib. Ang pagkaputol ng daliri dahil sa firecrackers ay panghabambuhay na kapansanan.

Maliban din sa disgrasya na maaring maidulot nito ay ang panganib sa kalusugan ng indibidwal.

-0-

Local..

KIDAPAWAN City Pediatrician, pinayuhang agad magpakonsulta sa doctor kung makakaranas ng Influenza like illness

Dahil nga tumaas ngayon ang bilang ng mga influenza like illness sa Kidapawan City, dapat na huwag ipasawang bahala ang sakit na ito.

Yan ang payo ni Kidapawan City Pediatrician Dr. Jose Martin Evangelista.

Masaya din si Dr Evangelista dahil nabawasan ang vaccine hesitancy at dumadami ang mga nais ng magpabakuna laban sa sakit.

Sa ngayon, prayoridad ng City Health Office ang mga vulnerable sa sakit katulad ng senior citizen at mga kabataan edad 5 years pababa.

Kahit anuman ka simple ang sintomas katulad ng ubo, sipon at lagnat dapat na agad magpakonsulta sa doctor

-0-

Local…

Aminadong hindi pa sapat ang impormasyon ng ilang Cotabateños sa usapin ng People's Initiative at kung bakit may isinagawang signature campaign.

Ilan sa kanila sa Social Media lang nalaman ang tungkol dito, at karamihan ay hindi rin alam ang posibleng gagawing pag-amyenda sa 1987 Constitution.

May iba naman na mismong sa Barangay Officials nila narinig ang usapin ng PI, at marami sa kanila ang lumagda sa umikot na kampanya sa kanilang mga barangay.

Nakakabahala rin na may nagsabing, lumagda sila rito dahil sa pag-aakalang ayuda ang kapalit.

Pero may mga nanindigan din naman na hindi lalagda, kung hindi maipapaliwanag sa kanila ng maayos ang laman at kung bakit kinakailangang sila'y makialam.

-0-

Local…

Cash reward iaalok ng Barangay Council ng Buayan, Mlang Cotabato kasunod ng pambabato na ikinasugat ng isang residente

BILANG tugon sa mga insidente ng pambabato ay mag-aalok ng cash reward ang barangay Council ng Buayan sa Mlang, Cotabato para mahuli ang mga suspek na sangkot dito.

Pinakahuling insidente ay nangyari nitong linggo ng gabi kung saan nasugatan sa kanyang panga ang isang residente matapos mahagip ng bato.

Sa panayam kay Buayan Chairman Gilmar Ian Antes, wala pa silang maturong suspek sa insidente dahil gabi nangyari ang pambabato at hindi rin namukhaan ng biktima ang mga suspek.

Dagdag ni Chairman Antes, hindi ito ang unang pagkakataon na may nambato sa kanilang barangay dahil nitong nakalipas na buwan ay may isang residente rin ang tinamaan at naospital pa.

Dahil dito, mag-aalok aniya ng pabuya ang barangay Council bilang hakbang para maiwasan na ang insidente at mapanagot ang mga responsable sa pambabato.