NDBC BIDA BALITA (March 12, 2024)

HEADLINES

1   ANIM na sunog, nangyari sa iba't-ibang lugar sa North Cotabato sa nagdaang mga araw; Apat dito nangyari sa isang araw lang

2   BFP Cotabato City, muling nagpaalala sa banta ng sunog ngayong Fire Prevention Month

3   KAKULANGAN NG PRE-NATAL sa mga buntis, naglalagay sa kanila sa panganib, ayon sa DOH-12

4   TATLO PATAY dahil sa rabies sa South Cotabato, rabies ay preventable at pwedeng iwasan, ayon sa IPHO

5   DALAWANG drug pusher, huli sa ikinasang drug buy bust ng PDEA-BARMM, P1.7-M na halaga ng shabu nakumpiska

5   COTABATO City PNP, may sinusundan ng anggulo sa pagbaril sa graduating student ng Notre Dame University

6   NORTH Cotabato Peace advocates, tutol na payagan na ang mga sibilyan na mag may-ari ng semi-automatic rifles

SA ATING PAMBUNGAD NA BALITA…

-0-

DALAWANG SUSPECTED drug pusher ang naaresto ng mga tauhan ng PDEA BARMM at PNP sa ikinasang anti-drug operation sa Barangay Makir, Datu Odin Sinsuat, Maguindanao del Norte kahapon.

Kinilala ng PDEA Maguindanao ang dalawang nahuli sa mga alias na Amer na taga Talitay at Abtila, na taga Datu Odin Sinsuat.

Base sa ulat ng PDEA-BARMM nakuha mula sa kanila ang limang pakete ng pinaghihinalaang shabu na may bigat na 250 grams at may kabuuang halaga na P1,700,00.

Nabawi rin ang perang ginamit sa operasyon bilang buy-bust money habang nakuha rin ang ilan pang mga non drug evidence tulad ng isang cellphone, identifidation cards at isang xrm motorcycle.

Patuloy pang inaalam ng PDEA-BARMM ang background ng mga drug suspek.

-0-

SIYAM NA KASAPI NG BIFF, sumuko sa Army sa Maguindanao del Sur.

ANG SIYAM na mga kasapi ng Bangsamoro Islamic Freedom Fighters o BIFF sa ilalim ng Karialan Faction ay pormal na iprenesenta sa Battalion Headquarters ng 33rd Infantry Battalion sa Radjah Buayan, Maguindanao del Sur.

Ang pagsuko ng mga ito kasunod ay ng matagumpay na joint Army at PNP operation sa boundary ng Mamasapano at Radjah Buayan, Maguindanao del Sur nitong nakaraang linggo.

Sa naturang operasyon, naaresto ang BIFF subleader na si alyas Marox na wanted sa kasong destructive arson, paglabag sa anti-terrorism law at multiple attempted murder habang nasawi naman ang anak nitong si Mohamad Nanding.

Kabilang sa siyam na mga sumuko ay ang tatlo pang kaanak ng nasabing subleader. Ilan sa mga ito ay mula pa sa bayan ng General Salipada K Pendatun, Datu Unsay sa Maguindanao del Sur at Pikit, North Cotabato.

Sabay ring isinuko ng mga ito ang kanilang siyam na mga high powered firearms.

Katuwang ng militar at pulisya sa matagumpay na pagsuko ng mga BIFF members ay ang local government unit ng Radjah Buayan kung saan binigyan ang mga ito ng paunang tulong.

-0-

ISA ANG personal grudge sa mga anggulong sinusundan ngayon ng Cotabato City PNP sa pamamaril na nagresulta sa pagkamatay ng NDU working student na si Michael Jan Losaria Mangulamas noong linggo sa De Mazenod street.

Sa panayam ng DXMS kay City police director Col. Queruben Manalang, sinabi niyang nahagip sa CCTV Camera ang buong mukha ng nag-iisang suspek na sakay ng motorsiklong bumaril sa mag-aaral.

Ayon kay Manalang, kahit tumangging magbigay ng statement ang mga nakasaksi sa pamamaril sa lugar ay malaking tulong ang CCTV para makilala ang suspek.

Habang ang cellphone naman ng biktima ay nasa crime laboratory unit na rin dagdag ni Manalang para malaman kung may natanggap na pagbabanta ang biktima bago ang pamamaril.

Nangangalap na rin ng dagdag na impormasyon ang PNP mula sa pamilya ng biktima.

Kumpyansa ang PNP na mareresolba ang kaso ng pamamaril at mabibigyan ng hustisya ang nangyari sa biktimang si Mangulamas.

-0-

SAMANTALA, ang pamilya ni Mangulamas ay nananawagan upang mabigyang hustisya ang kanyang pagkamatay.

SA social media post ni Gavin, nakakatandang kapatid ng biktima, hirap pa silang tanggapin ang pakamatay ng kanyang kapatid.

Isinalarawan ni Gavin si Michael na isang isang napakabait, masipag, at mapagmahal sa pamilya.  Bukod diyan, determinado itong makapatapos ng kolehiyo kaya nagworking student.

Kasabay ng libing ng kanyang kapatid, nagpasalamat si Gavin sa lahat ng mga nakiramay, nagpaabot ng tulong mula NDU at mula city government.

-0-

BFP, muling nagpaalala sa publiko na umiwas sa pagsunog ng damo o dayami malpit sa mga bahay.

SINABI ni BFP-Cotabato City Spokesperson FO2 Anthony Henilo na ngayong buwan lamang ng Marso ay nakapagresponde na sila ng 11 sunog kung saan dalawa rito ang residential fire habang ang siyam ay grass at garbage fire.

Dahil dito sinabi ni Henilo na huwag magsusunog ng basura o tuyong dahon dahil bukod sa delikado ito, labag din ito sa batas.

Kaugnay pa rin sa Fire Prevention Month, humihingi ng tulong o kooperasyon si Henilo sa lahat ng Cotabateños.

Aniya, ang responsibilidad sa pag-iwas sa sunog ay hindi lang trabaho ng bumbero at lokal na pamahalaan kundi trabaho ng lahat.

Maaring tumawag sa BFP-Cotabato Hotline na 552-1875 at 09661663427.

-0-

North Cotabato Peace advocates, tutol na payagan na ang mga sibilyan na mag may-ari ng semi-automatic rifles

“Ang armas ay para lang sa security forces, at trabaho nila na proteksyunan ang mamamayan”.

Yan ang sinabi ni Atty. Jojo Alave na siyang chairman ng People’s Peace Network sa North Cotabato.

Ito ay matapos payagan ng bumili at magmay-ari ng high powered weapons tulad ng semi automatic rifles Ang mga sibilyan makaraang amyendahan ng PNP ang Implementing rules and regulations ng RA 10591.

Ang mga armas na ito para lang sa giyera sabi ni Atty. Alave, dahil sobra naman na uri ito ng baril kung pang self defense lang.

Samantala, bilang peace advocates, ayaw nila ng karahasan ang pag-may ari ng armas kasi para sa kanya ay statutory rights o prebilihiyo na sinasabi ng batas sa pamamagitan ng kongreso.

-0-

Gun enthusiast sa North Cotabato, sinabing dapat pa ring dumaan sa masusing proseso ang mga sibilyan na pwedeng bumili o magmay-ari ng armas

"Dapat sundin pa rin ang proseso ng pagkuha ng lisensya sa anumang armas ng gun holder na sibilyan".

Ito ang sinabi ni Gun Enthusiast Nathanael Fabila sa isyu ng pag amyenda ng Implementing Rules and Regulation ng pagmamay-ari ng semi automatic weapons.

Dati pa naman kasi ay maari ng makabili ng armas pero nakadepende sa status at pangangailangan o may banta na indibidwal base sa sinasabi ng batas.

Sa pagkuha lalo na ng matataas na armas, dapat huwag luluwag ang proseso o requirements dito.

-0-

"A good person and a good police officer".

Yan kung isalarawan ng Carmen PNP ang kanilang tropa na binaril at napatay sa General Santos City gabi nitong linggo.

Si Police Corporal Ricky Mendoza Gomez ay police Intel na nakatalaga sa Carmen, Municipal Police Station.

Sabi pa ng tropa, ilang buwan palang siya sa Gensan para mag schooling nang brutal siyang pinagbabaril habang sakay ng kanyang motorsiklo.

Napag-alamang hindi pa ito nag-iisang taon bilang police Intel ng Carmen MPS.

Panawagan ng PNP sa kung sino ang may impormasyon o may nalalaman tungkol sa nangyari ay maaring magreport sa pinakamalapit na police station.

Hustisya ang sigaw ng kapwa mga pulis sa pamamaril at pagpatay sa kanilang tropa.

-0-

Pag-iwas sa posibleng epekto ng napaka-init na panahaon, ipinaalala ng Kidapawan City Health Office sa lahat

Isa ang Kidapawan City sa mga lugar sa North Cotabato ang nakaranas ng mataas na heat index na umabot ng 41 degrees Celsius.

Kaya naman, posible itong makakaapekto sa mga mamamayan lalo na kung palaging nasa labas dahil sa mature El Nino.

Pinayuhan ng City Health Office (CHO) ang lahat na manatiling malusog lalo na hydrated ngayong panahon ng tag-init.

Manatili sa loob ng bahay o opisina kung wala namang importanteng pupuntahan dahil masama ang epekto ng sobrang exposure sa init ng sikat ng araw at upang maiwasan ang heat stroke.

Kung lalabas naman, mas mabuting magdala ng payong, magsuot ng sunglasses o ano mang panangga sa init ng sikat ng araw.

Kung maaari, takpan ng panyo ang ilong at bibig kapag lalabas para makaiwas na makalanghap ng alikabok na magiging sanhi ng pulmonya.

Ugaliin ang madalas na pag-inom ng tubig para hindi madehydrate.

Mas mabuting umiwas muna na mag ehersisyo sa labas ng bahay kapag mainit ang panahon.

Sa mga may chronic diseases tulad ng hypertension, ugaliing nababantayan ang blood pressure at uminom ng gamot sa tamang oras.

Makabubuti rin ang madalas na pagkain ng gulay at prutas at uminom ng vitamins at supplements para manatiling malusog at malayo sa sakit.

Agad na komunsulta sa doctor kung sakaling may ini-indang karamdaman upang agad malapatan ng lunas.

-0-

Rabies ikinasawi ng tatlo katao sa South Cotabato ngayong taon, ayon sa provincial health office

Hindi medical emergency ang rabies pero dapat itong i-treat bilang urgent case.

Kaya panawagan ni South Cotabato Provincial Health Officer Dr.Rogelio Aturdido Jr. sa mga makagat ng rabid animals tulad ng aso at pusa agad na pumunta sa pinakamalapit na Animal Bite and Treatment Center.

Ito ayon pa kay Aturdido ay para mabigyan ng post exposure prophylaxis.

Ayon kay Aturdido tatlo na kasi ang nasawi sanhi ng rabies sa lalawigan ngayong taon na lubhang aniyang mataas.

Ito ayon kay Aturdido ay naiwasan sana kung naagapan.

Sinabi ni Aturdido na madalas kasi dinadala lang sa ospital ang pasyente kung malala na ang kalagayan.

Ipinunto rin ni Aturdido na hindi lunas sa rabies ang pagpapatandok.

Kinumpirma naman ni Vice Governor Arthur Pinggoy Jr. na dalawa sa mga nasawi sanhi ng rabies sa lalawigan ay nasa Koronadal at isa sa Sto. Niño

-0-

Paggamit ng special education fund ipinaliwanag ni Koronadal Mayor Ogena

Sumusunod lang sa batas ang lokal na pamahalaan sa pagamit ng Special Education Fund o SEF.

Ito ang binigyan diin ni Koronadal Mayor Eliordo Ogena.

Ayon kay Ogena ang SEF ay maari lang gamitin sa operation and maintenance of public schools, construction and repair of school buildings, facilities and equipment, educational research, sources of books and periodicals and sports development.

Ito ayon pa kay Ogena ay nakasaad mismo sa Local Government Code.

Bukod dito ayon kay Ogena nasa Joint Circular No. 1, 2017 din ng DepEd, DBM at DILG na ang paggamit ng SEF ay nakabase rin sa pangangailangan ng DepEd.

Ayon kay Ogena tugon niya ito sa pahayag ni DepEd Koronadal Sports Supervisor Napoleon Comicho na dapat mabigyan din ng LGU ang private sector.

Sinabi ni Ogena na ngayon lang lumabas ang ganitong  usapin makaraan ang apat na district meets sa lungsod.

Sinisikap pa ng Radyo bida na makuha ang panig ni Comicho sa usapin.

-0-

Higit P50,000 na illegal  drugs at armas  nakumpiska ng PNP sa ni-raid nilang bahay sa Maitum, Sarangani province

Inaresto ng PNP ang isang lalaki na nabisto na nagtatago ng iligal na droga sa bahay nito sa Maitum, Sarangani Province.

Ayon sa Maitum PNP na pinamumunuan ni Major Bernard Francia, target ng kanilang search warrant operation ang  bahay ng suspek na si alyas Norman sa Barangay Maguling sa nasabing bayan.

Nakuha ng mga pulis sa bahay ng suspek ang may 6.5 grams ng suspected shabu na nagkakahalaga ng higit sa P50,000.

Ito ay maliban pa sa narekober din nilang 22 revolver at anim na mga bala ng nasabing armas.

Ang suspek ay kinasuhan na ng PNP ng paglabag sa Comprehensive Dangerous Drugs Act, at Comprehensive Firearms and Ammunition Regulation Act.

Tiniyak ng Sarangani PNP ang pagpapatuloy ng maigting na kampanya nila kontra iligal na droga  tungo sa maayos, at mapayapa na komunidad.

-0-

DOH 12 solusyon na sa delayed referral na sanhi ng maternal at neo-natal death

Ipinatutupad na ngayon ng DOH ang High-risk Pregnancy Tracking System.

Layon nito na maibsan ang maternal at neo-natal death.

Ito ay ayon DOH 12 Maternal Program Medical Supervisor Dr. Melva Magana.

Sa pamamagitan ng nasabing sistema ang mga datus lalo na ng mga high risk ang pagbubuntis, ay agad na nai-rerefer ng barangay sa ospital at piling birthing homes gamit ang kanilang web page.

Dahil dito ayon kay Magana ay agad na natutugunan ang pangangailangan ng pasyente dahil alam na ng mga doctor ang kanilang kalagayan.

Ipinunto ni Magana na pangunahing sanhi kasi ng maternal at neo-natal death ang delayed na referral lalo na sa mga liblib na lugar.

Para malakip sa datus lahat ng mga buntis ay nililista ng mga barangay health workers.

Sinabi naman ni DOH 12 Safe Motherhood Program Manager Lea Grace Yonting na ang rehiyon ay may 27 kaso ng maternal death noong 2023.

-0-

Tourism industry nakapagbigay ng trabaho sa higit 5,000 mga mamamayan sa South Cotabato

Nakapagtrabaho sa tourism industry ng South Cotabato ang 5,288 na mga mamamayan noong 2023.

Ito ay mas mataas naman sa 4,250 noong 2022.

Pinakamarami na 1,375 sa mga worker ay nasa Accomodation Establishement, sumunod ang Transport Operator na may 978, Attraction site na may 944, at Food and Dining na may 936 workers.

Ito ay ayon kay Arts, Culture, Tourism and Museum Unit o ACTMU Statistician Richie Matunding.

Ayon pa kay Matunding nakapagbigay din ng employment  ang iba pang tourism sector sa South Cotabato.

Kabilang sa mga ito ang Recreational Facility na nakapag-hire ng 399 workers, Agri-tourism na may 274, at Meetings, Incentives, Conferences and Exhibitions o MICE na may 143.

Dagdag pa ni Matunding nakakuha rin ng trabaho ang 78 workers sa Travel and Tours, 57 sa Health and Wellness, 51 sa tourist related, 44 sa Special shop o tourist shop, walo sa Ambulatory Clinic at isa ang Eco-guide.